MORDERCZY POŚCIG
2009Błażej Glapa
W postnuklearnym świecie życie to bezustanna walka, szczególnie jeśli polują na ciebie bezlitośni myśliwi. Czy bohaterowi uda się wyjść cało z pościgu, w którym stawką jest życie jego lub jego prześladowców?
Teoretycy filmu sytuują animację po stronie kina fikcjonalnego, podkreślając zwykle nadzwyczajną siłę kreacyjną tej formy filmowej. Film animowany posługuje się technikami i środkami, które są typowe wyłącznie dla niego. Rysunek, wycinanka, lalka - to najpopularniejsze techniki filmu animowanego. Animacja, zachowując swój kreacyjny, odległy od zapisu rzeczywistości charakter, czerpie pełnymi garściami z kina dokumentalnego (przykładów dostarcza intesywnie rozwijający się nurt dokumentu animowanego) oraz z fabularnego kina aktorskiego (przykładem Morderczy pościg). Błażej Glapa sięga po konstrukcyjne schematy filmu sensacyjnego, science fiction, road movie i westernu. Splata konwencje gatunkowe w spójną, pełną dramaturgicznego napięcia całość. Bohaterowie należą do motocyklowej bandy, ścigają się po pustynnych bezdrożach, które do złudzenia przypominają pejzaże Wielkiego Kanionu. W Morderczym pościgu jest też budzący grozę bar przydrożny, w którym musi dojść do bójki. Na koniec bandyci odjeżdżają doliną w stronę zachodzącego słońca. Przestrzeń filmu, choć typowa dla westernu i filmu drogi, jednocześnie jest przestrzenią z przyszłości, światem po katastrofie, usłanym kośćmi zwierząt. Trudno w nim swobodnie oddychać, a kontakt z powietrzem powoduje, że bohaterowie mutują. Zmieniają się w szczury, stanowiące najwyraźniej jedyny gatunek, któremu udało się przystosować się do nowych warunków życia.
Związek Morderczego pościgu z kinem aktorskim podkreślany jest od pierwszych ujęciach filmu. Glapa posługuje się tradycyjnymi technikami animacji jak lalki i wycinanki, ale celowo stylizuje obraz na nieco zniszczoną, pełną drop taśmę filmową. Stylizacji służy również kolorystyka filmu, sugerująca, że akcja toczy się w pystynnym, tonącym w słońcu krajobrazie Zachodu. Napisy początkowe i końcowe odczytuje lektor. Jego intonacja i artykulacja przywodzą na myśl sposób czytania, jaki polski widz doskonale zna z telewizji i popularnych niegdyś kaset VHS, które docierały do Polski szczególnie w latach 80. i 90. Nawiązanie do "kultury VHS" staje się kolejnym tropem interpretacyjnym, wyjaśniającym specyficzną estetykę Morderczego pościgu.
Film Glapy pokazuje, że w kinie animowanym nie ma żadnych ograniczeń. Nieco groteskowa stylizacja na na sens video łączy się z grą filmowymi gatunkami, która ma pewną tradycję w historii polskiego kina animowanego. Po konwecję westernu, do którego odwołuje się również Glapa, sięgał przecież przed laty Witold Giersz w Małym westernie (1960), opowiadając o trzech kowbojach, wyłaniających się i znikających w słoiczka z farbą. Choć Glapa i Giersz zrealizowali swe filmy odmiennymi środkami, posłużyli się różnymi estetykami, to w obu przypadkach związki z silnie skonwencjonalizowanymi gatunkami filmowymi stały się podstawowym źródłem humoru.