Wyszukiwaniex

Proszę wpisać poszukiwane słowo lub jego fragment.

Opcja fragment pozwala wyszukać każde wystąpienie poszukiwanego wyrażenia.

Opcja początek pozwala wyszukać wszystkie tytuły i nazwiska rozpoczynające się od wyszukiwanego wyrażenia.

Opcja dokładnie wyszukuje tylko te filmy i osoby, których tytuły, imiona i/lub nazwiska są takie same jak wyszukiwane wyrażenie.

WAŻNE!
W tytułach filmów w wyszukiwarce nie uwzględniamy występujących w nich znaków przestankowych.
Proszę pamiętać, że każda osoba wpisana jest do bazy w formie „nazwisko, imię”. Wyszukując osoby w opcji początek należy wpisać jej nazwisko lub jego początkowy fragment, w opcji dokładnie należy wpisać np. Kowalski, Jan (nie Jan Kowalski). W tej opcji wpisanie przecinka i spacji JEST KONIECZNE.

Szukaj w bazie

PAMIĘTNIK Z OKRESU DOJRZEWANIA

1991
Piotr Trzaskalski

Opowieść Wacława Cierpińskiego, żołnierza Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego, aresztowanego przez NKWD w 1945 roku i zesłanego do Workuty.

Dokumenty historyczne pojawiają się wśród etiud szkolnych lat 90. stosunkowo rzadko. Tematyka ta bywa podejmowana w tej i następnej dekadzie niemal wyłącznie w kluczu autobiograficznym. Studenci opowiadają historie rodzinne, dla których przeszłość kraju stanowi tło determinujące losy bliskich. W tym samym okresie, szczególnie na jego początku – tuż po przemianach ustrojowych w Polsce, wątki historyczne podejmowane są jednak nader często w dokumentach profesjonalnych. Dokumentaliści, publiczność i decydenci odczuwają wówczas wzmożoną potrzebę rozliczenia ze stosunkowo nieodległą przeszłością, wypełnienia białych plam lub odkłamania historii, która była przedmiotem manipulacji władz PRL. Najczęściej powracającym tematem w kinie dokumentalnym tamtych lat były stosunki polsko-sowieckie i prześladowanie Polaków przez radziecki system przemocy. Większość tych filmów, realizowanych głównie w funkcjonujących przy WFD studiach Wir i Kronika, to dość konwencjonalne dokumenty historyczne, w których narracja bohatera lub bohaterów ilustrowano materiałami archiwalnymi. Można jednak pośród nich odnaleźć utwory, których autorzy próbowali uniwersalizować przekazywane treści, odwoływać się do języka symbolicznego jak Irena Kamieńska w Za horyzontem (1991) czy w Głosach z daleka (1992).

Na tle tych produkcji etiuda szkolna Piotra Trzaskalskiego wydaje się przedsięwzięciem wyjątkowym. Stanowi pewien wyłom w produkcjach szkolnych, ale i znacznie różni się od estetyki dominującej w profesjonalnie realizowanych filmach. W konstrukcji Pamiętnik z okresu dojrzewania przypomina konwencjonalny dokument historyczny: narracja bohatera prowadzona zza kadru zilustrowana została archiwaliami i ujęciami współczesnymi. Sposób wykorzystania materiałów i forma ujęć współczesnych odbiegają jednak od ówczesnych standardów i nadają opowieści dodatkowe znaczenia.

Bohaterem etiudy jest Wacław Cierpiński, pseudonim „Rum”, żołnierz 6 Samodzielnej Brygady AK Okręgu Wileńskiego, aresztowany 3 stycznia 1945 przez władze sowieckie. W maju tego roku został skazany na łagier za organizowanie „zbrojnego powstania przeciwko ZSRR”. Po dziesięciu latach udało mu się wrócić do Polski. Opowieść Cierpińskiego koncentruje się na wybranych epizodach pasma cierpień i tułaczki. W pamięci widza pozostają z pewnością opisy niewyobrażalnego głodu i pracy ponad siły, gra na akordeonie (dzięki której bohater ocalił życie) i dzień powrotu do ojczyzny. W tym momentach narracji autorzy filmu wykorzystują archiwalne fotografie. Nie posługują się jednak tradycyjnymi technikami repollero. Zdjęcia umieszczają w jadącym wagonie towarowym takim, jakim Cierpińskiego wywieziono do łagru i jakim wracał do domu. Zdjęcia poruszają się, falują, filmowane są z góry, w perspektywicznym skrócie. Gdy bohater mówi o warunkach życia w obozie, o wyjałowieniu całego organizmu, o upodleniu i zezwierzęceniu, o otoczeniu śmiercią w kadrze widoczne są fotografie portretowe, na których twarze ulegają deformacji w sposób symboliczny oddającej stan ciała i duszy więźniów. W ujęciach współczesnych bohater widoczny jest w kadrze zaledwie kilka razy: Cierpiński gra na akordeonie, zjeżdża windą w dół. Również one mają znaczenie symboliczne, stanowiąc metaforyczny skrót jego sytuacji egzystencjalnej. Trzaskalski operuje w swym filmie poetyką fragmentu, wycinków z przeszłości, która oddaje mechanizm pamięci i stanowi próbę uchwycenia traumatycznego doświadczenia, dla którego tradycyjny sposób opowiadania wydaje się niewystarczający i nieodpowiedni.

Katarzyna Mąka-Malatyńska
© 1998-2024 Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi.
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl jest bazą danych chronioną przepisami Ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz. U. 2001 nr 128 poz. 1402). Kopiowanie treści zawartych w serwisie bez zgody redakcji zabronione. Kopiowanie i wykorzystywanie fotosów oraz materiałów audiowizualnych zamieszczonych w serwisie bezwzględnie zabronione, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych przez prawo. Cytowanie fragmentów treści zawartych w serwisie wymaga zgody redakcji. W każdym przypadku konieczne jest podanie źródła w podpisie pod cytowanym fragmentem. W przypadku portali internetowych żródło musi być linkiem do serwisu filmpolski.pl.
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl działa na podstawie art. 2 Ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2018 poz. 1000).
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl współpracuje z TVN w zakresie publikacji promocyjnych materiałów audiowizualnych. Administratorem danych pozyskanych w związku z emisją tych materiałów jest TVN.

Informacja o zasadach publikacji linków i danych adresowych w serwisie filmpolski.pl w ramach pakietu premium.

Ta strona używa plików cookie. Zapisywanie plików cookies można zablokować, zmieniając ustawienia przeglądarki.