SOLI DEO

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1997
• Gatunek:
  Film biograficzny
• 92 min

Filmowy wizerunek Prymasa Tysiąclecia, najważniejsze fakty z jego biografii, próba ukazania duchowego wymiaru tej postaci, jednej z najważniejszych w dziejach polskiego Kościoła. Bogate materiały archiwalne i zdjęcia zrealizowane współcześnie, wycinki z gazet, dzieła sztuki sakralnej, stare fotografie, kroniki filmowe ukazujące Polskę w latach 50., 60., 70. i wczesnych 80., wypowiedzi osób z najbliższego otoczenia prymasa, księży i zakonnic, którzy wraz z nim byli więzieni w latach 50., oraz osób świeckich, fragmenty jego kazań, listów pasterskich i przemówień. Wspomnienie domu rodzinnego prymasa, jego atmosfery, przesyconej patriotyzmem, miłością i prostą, szczerą wiarą, kultem Matki Boskiej. Z rodzinnego domu wyniósł Stefan Wyszyński wszystkie najważniejsze wartości, którymi kierował się przez całe życie. Jako dziewięciolatek porzucił rosyjską szkołę, szkołę zaborcy, by uczyć się pod okiem ojca, organisty w Andrzejowie. Potem nauka w Gimnazjum Górskiego w Warszawie i męskiej Szkole Handlowej w Łomży umocnią jego patriotyzm i religijność. W 1924 roku przyjął święcenia kapłańskie. Po studiach na KUL-u poświęcił się pracy duszpasterskiej, był też działaczem Akcji Katolickiej i Chrześcijańskich Związków Zawodowych. Postulował solidaryzm społeczny i zwracał uwagę, że Kościół musi być bliżej problemów robotników. Po wybuchu II wojny światowej ukrywał się w Kozłówce, współpracował z ks. Korniłowiczem, współtworzył zakład dla ociemniałych w Laskach. W czasie Powstania Warszawskego był kapelanem podwarszawskich formacji AK, miał pseudonim Radwan. Pomagał też w szpitalu powstańczym w Laskach, asystował przy operacjach, niósł pociechę rannym i umierającym. W 1946 roku, jako czterdziestopięciolatek, otrzymał godność ordynariusza lubelskiego, stając się najmłodszym w Polsce biskupem. Wtedy to na szczycie katedry lubelskiej umieścił zawołanie Soli Deo - Bogu Jedynemu. W 1948 roku umierający prymas August Hlond wyraził życzenie, aby jego następcą został biskup Stefan Wyszyński. Życzenie to spełniło się - papież Pius XII ogłosił Stefana Wyszyńskiego arcybiskupem Gniezna i Warszawy, prymasem Polski. Władze komunistyczne od początku starały się wszelkimi środkami zwalczać prymasa i Kościół, społeczeństwo jednak pokładało w Wyszyńskim wielkie i nadzieje. Dla UB Kościół był wrogiem numer 1 - koniec lat 40. i początek 50. to lata terroru, którego ofiarami padali księża i zakonnice, sądzeni w pokazowych procesach i skazywani na długoletnie więzienie, a nawet karę śmierci. W tym tragicznym okresie prymas stanął w obronie zarówno chrześcijańskiej tożsamości narodu, jak i prześladowanych księży. Kolejne nasilenie terroru nastąpiło w roku 1953, kiedy władze wydały dekret o obsadzaniu stanowisk kościelnych, który godził w samodzielność i prawa Kościoła. Prymas odpowiedział słynne "non possumus". Wkrótce odbył się proces biskupa kieleckiego, oskarżonego o szpiegowstwo na rzecz Watykanu. Prymas odmówił potępienia biskupa. Po uzgodnieniu z Moskwą, władze aresztowały prymasa. Szczególnie interesującą część filmu stanowią wspomnienia ks. Stanisława Skorodeckiego i s. Stanisławy Niemeczek, o latach więziennych prymasa. Ich relacje pozwalają poznać go jako osobę prywatną - oddaną towarzyszom niedoli, przyjaciela, opiekuna, od którego zawsze oczekiwać można wsparcia. Ujmujące są też więzienne wspomnienia prymasa, świadectwa jego niezachwianej wiary, miłości bliźniego i troski o Polskę. Odosobniony od świata prymas napisał słynne Śluby Narodu. Dojrzał jego program duszpasterski, którego głównym założemniem było oparcie się na polskim patriotyzmie i kulcie maryjnym. Jak wspomina Jerzy Turowicz, prymas do inteligencji katolickiej odnosił się z dystansem, i odbudowę duchową narodu oparł na religijności ludowej. Interesujące są archiwalia dokumentujące wędrówkę kopii wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej i obchody uroczystości milenijnych, które władze starały się za wszelką cenę zakłócić i ośmieszyć. Porwanie i "aresztowanie" obrazu, strzeżonego następnie na Jasnej Górze przez oddział milicjantów, jest wymownym świadectwem tamtych czasów. Film przypomina też o przyjaźni i duchowym powinowactwie prymasa i Karola Wojtyły, późniejszego papieża, oraz roli, jaką odegrał prymas Wyszyński we wprowadzeniu Polaka na tron św. Piotra. W filmie mówią o nim, oprócz wymienionych: ks. abp Ignacy Tokarczuk, ks. bp Bronisław Dembowski, o. Jerzy Tomziński, Janina Michalska, Jerzy Turowicz, ks. prałat Andrzej Bardecki, ks. prałat Zdzisław Peszkowski, Anna Rastawicka i ks. prof Waldemar Chrostowski.
[www.tvp.com.pl]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj