DYRYGENT

• Film fabularny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1979
• Premiera:
  1980. 03. 24
• Gatunek:
  Film psychologiczny
• Barwny, 2794 m, 102 min
  
  Lokacje: Warszawa (INTRACO, Hotel "Solec", tzw. Willa Pietrusińskiego przy ul. Tykocińskiej 15, ulice: Barkocińska, Ossowskiego, Witebska, teren ambasady USA), Modlin, Radom (restauracja "Myśliwska" przy ul. Żeromskiego, osiedle Ustronie, rynek, ratusz, kościół Świętego Jana Chrzciciela przy ul. Rwańskiej 6, Muzeum im. Jacka Malczewskiego w rynku), Nowy Jork.
  
  W napisach filmu informacja: "Pomysł filmu powstał z opowiadań i rozmów z dyrygentem Andrzejem Markowskim."

Kiedy poproszono Ingmara Bergmana, by sporządził listę jedenastu filmów, które zrobiły na nim największe wrażenie. Mistrz propozycję przyjął. Wśród znamienitej jedenastki na drugiej pozycji znalazł się film polski. Był nim "Dyrygent" Andrzeja Wajdy. Jakie były przyczyny takiej nobilitacji utworu, o którym krytycy polscy pisali, że nie należy do najlepszych nawet w dorobku Wajdy? Być może, obecny w "Dyrygencie" motyw "poszukiwania straconego czasu", stale występujący także u autora "Tam, gdzie rosną poziomki"? Być może. Niewątpliwie film Wajdy znacznie lepiej przyjęto za granicą niż w kraju. "Dyrygent" zdobył wiele prestiżowych nagród, w tym na tak znanych festiwalach, jak w San Sebastian czy Santander. Europejskiemu widzowi bardzo przypadła do gustu dramatyczna historia trojga ludzi, dla których przygodą życia stała się muzyka. Marta jest młodą, utalentowaną skrzypaczką. Przebywając na stypendium w Stanach Zjednoczonych spotyka Johna Lasockiego - światowej sławy dyrygenta, który był niegdyś wielką miłością jej matki. Wstrząs spowodowany spotkaniem z Martą budzi u starego mistrza pragnienie powrotu do przeszłości. Lasocki zrywa kontrakty, nie dba o terminy i zawarte wcześniej zobowiązania. Przyjeżdża do Polski, do prowincjonalnego miasta, gdzie urodził się przed siedemdziesięciu kilku laty. Chce tu poprowadzić V Symfonię Beethovena, którą wykona miejscowa orkiestra. Jej dyrektorem jest jednak mąż Marty - ambitny i nieco zagubiony Adam. W przyjeździe Lasockiego widzi swoją wielką szansę, ale obawia się konfrontacji z artystą takiego formatu. Dostrzega fascynację Marty wielkim dyrygentem, jego skromność, życzliwość i głębokie zrozumienie istoty muzyki. Narasta w nim poczucie niejasnego zagrożenia, które zaczyna przeradzać się w zawiść, agresję, a nawet histerię. Lasocki nagle umiera. Marta pozostaje z mężem, ale ostro osądza jego postawę i charakter. Johna Lasockiego zagrał gwiazdor kina brytyjskiego - John Gielgud. Martę - stojąca wówczas u progu wielkiej kariery Krystyna Janda, Adama zaś - jej ówczesny mąż Andrzej Seweryn. I to właśnie on zebrał najlepsze recenzje. Jako jedyny nadał swej postaci rys niekłamanego tragizmu. Krytyka wytykała Wajdzie, że niedostatecznie wykorzystał rolę muzyki Beethovena. "V Symfonia" mogła być metaforycznym komentarzem do powikłanych losów bohaterów, a stała się tylko pięknym dodatkiem - pisano. Mimo to jednak "Dyrygent" pozostał przenikliwym zapisem "rozdygotanych" stosunków między ludźmi; niepewności postaw i ideałów; przejściowości i względności wzorców kulturowych.

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj

Varia

pokaż

Nagrody

schowaj

• 1980
  Berlin (Międzynarodowy Festiwal Filmowy)-Srebrny Niedźwiedź za rolę
  Andrzej Seweryn
• 1980
  San Sebastian (MFF)-nagroda FIPRESCI
• 1980
  San Sebastian (MFF)-nagroda Baskijskiego Towarzystwa Kulturalnego
• 1980
  San Sebastian (MFF)-nagroda OCIC (Międzynarodowa Organizacja Katolicka d/s Filmu)
• 1981
  Belgrad (MFF "FEST")-Nagroda Główna