KONSUL

• Film fabularny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1989
• Premiera:
  1989. 08. 18
• Gatunek:
  Komedia, Film sensacyjny
• Barwny, 2843 m, 104 min
  
  Lokacje: Wrocław (Lotnisko, Hotel "Monopol", Budynek Sądu przy Podwalu, osiedle Księże Małe, Urząd Wojewódzki, Więzienie na Świebodzkiej, Dom Zakonny Sióstr Karmelitanek - willa z 1909 przy ulicy Mieczysława Karłowicza nr 1 na osiedlu Zalesie, skrzyżowanie ulic Krzywoustego i Gorlickiej na Psim Polu, bank przy ul. Kościuszki 18), Siechnice k/ Wrocławia, Otwock, Kudowa Zdrój (przejście graniczne), Warszawa (gmach "Hipoteki" przy Alei Solidarności, Hotel "Metropol" przy ul. Marszałkowskiej, Dom "pod Orłami" przy ul. Jasnej), trasa wylotowa na Warszawę między Wrocławiem a Mirkowem, Hotel Grand w Sopocie, Gdynia (Hala Targowa), Gdańsk (Urząd Wojewódzki).

Kinowy debiut fabularny dokumentalisty Mirosława Borka. Historia przedstawiona w filmie oparta jest na biografii słynnego w latach sześćdziesiątych hochsztaplera Czesława Śliwy alias Jacka Ben Silbersteina. W roku 1970 Krzysztof Gradowski zrealizował film dokumentalny "Konsul i inni" poświęcony tej niezwykłej postaci. "Kiedy realizowałem swój film telewizyjny, przekonałem się, że sprawa Silbersteina to we Wrocławiu wciąż żywa historia (...) Całość obrosła legendą i aż byłem zdziwiony, że nikt jeszcze nie podjął się jej przedstawienia w filmie fabularnym. (...) Silberstein był oszustem, hochsztaplerem, kryminalistą, krętaczem - to prawda. A jednak każdy, kto się z nim spotkał, od razu znajdował się pod jego urokiem. Prawie nikt nie miał mu za złe jego czynów, co więcej - wyśmiewano się z ofiar krętactwa Silbersteina" - mówił Mirosław Bork. W filmie przedstawiono pięć anegdot, wszystkie historie wydarzyły się naprawdę, a tylko w jednej z nich Silberstein nie brał udziału. Przygotowując dokumentację, reżyser odszukał sędziego, który prowadził sprawę Śliwy, przez tydzień, od świtu do nocy czytał sądowe akta. Wynikało z nich, że Silberstein sprzedawał rzeczy, których nie miał, chociaż zdobył tylko podstawowe wykształcenie, z powodzeniem podawał się za inżyniera i jako taki pracował w dwóch przedsiębiorstwach. Najgłośniejszy "numer" Śliwy to założenie konsulatu austriackiego, który funkcjonował ponad miesiąc. Ta historia stała się przyczyną aresztowania Silbersteina w roku 1970. Jako recydywista skazany został na kilka lat więzienia. Wyroku jednak nie odsiedział, zmarł wkrótce po uwięzieniu. Poszczególne krętactwa Silbersteina Mirosław Bork przedstawił stopniowo - od najprostszego oszustwa po największe. Z pewnych zrezygnował, gdyż obawiał się, że widz po prostu w nie nie uwierzy.

Telewizyjna informacja o schwytaniu hochsztaplera Czesława Wiśniaka vel Jacka Ben Siłbersteina wywołuje poruszenie wśród osób, które padły ofiarą jego krętactw. Niektóre z nich występują w rozpoczynającym się procesie jako świadkowie, a w trakcie przewodu zostaje odtworzone pięć oszustw oskarżonego...
Wiśniak wychodzi z więzienia na zwolnienie warunkowe. Przychodzi do swojej dawnej dziewczyny, Anki, która teraz żyje z Grubym, właścicielem butiku na Wybrzeżu. Anka jednak nie chce się z nim spotykać. Czesław postanawia "zrobić" Grubego na kilkaset tysięcy złotych, proponując mu hurtową sprzedaż spodni, których oczywiście nie ma... Gruby daje się nabrać, a Wiśniak dzieli się zdobytą forsą ze swoją wspólniczką.
Wiśniak odwiedza dawnego kumpla z więzienia - Andrzeja i przełamuje nieufność jego żony, Janki, podając się za doktoranta AGH, poszukującego pracy na Śląsku. Janka informuje go, że w jej przedsiębiorstwie jest wolny etat głównego technologa. Dzięki sprytowi Wiśniak otrzymuje pracę. Przy pomocy szantażu załatwia potrzebne dokumenty, w tym dyplom inżyniera i rozpoczyna pracę. Informuje o tym telefonicznie Ankę, ale rozmowę podsłuchuje Gruby. Z dwoma osiłkami przyjeżdża do przedsiębiorstwa, w którym pracuje Wiśniak. Wyciągają go z pracy, dotkliwie biją i niemal nagiego porzucają w rowie przy szosie.
Wiśniak budzi się na łóżku szpitalnym. Wysłuchawszy w radiu informacji o przemówieniu członka Biura Politycznego, podaje się za jego brata i po rozmowie z dyrektorem szpitala otrzymuje do własnej dyspozycji dużą salę z telewizorem i świetne wyżywienie.
Tu odnajduje go Anka; Czesław, obawiając się dekonspiracji, postanawia uciec, zwłaszcza że miejscowy sekretarz partii wie już także, iż Wiśniak nie jest tym, za kogo się podaje. On i Anka zatrzymują się w hotelu w Warszawie.
W podwarszawskim Otwocku szukają człowieka, który ukrywał małego Czesława podczas okupacji. Trafiają do ojca taksówkarza Mitury, który oczywiście niczego sobie nie przypomina, ale jego syn wietrzy okazję zdobycia niezłego grosza.
Wiśniak oferuje rodzinie Mitury dużą sumę dolarów jako podziękowanie za uratowanie mu życia. Chce je przekazać natychmiast, gdyż następnego dnia wyjeżdża do RFN. Twierdzi jednak, że bank czyni pewne trudności przy odbiorze pieniędzy i składa Miturze propozycję: przekaże mu swe konto jako darowiznę, a taksówkarz w zamian da mu teraz dolary. Mitura zgadza się i w ten sposób, mając pięć dolarów na koncie, Wiśniak staje się bogaty.
Wrocław. Anka, zaczepiona przez tajniaka w hotelu, podaje się za przyjaciółkę dyplomaty. To podsuwa Wiśniakowi pomysł założenia konsulatu austriackiego. Załatwia odpowiednie papiery, dokumenty, pieczątki, urządza bankiet. Wiadomość o planowanym otwarciu konsulatu obiega miasto.
Jack Ben Siłberstein - tak teraz nazywa się Wiśniak - spotyka się z przedstawicielami miejscowych władz, którzy obiecują pomoc z załatwieniu lokalu. W pokoju hotelowym Wiśniaka pojawiają się ludzie, mający ochotę na większy zarobek i otrzymują posady... attaches.
Konsul składa wizytę w warszawskim Urzędzie Rady Ministrów, po czym bez trudu zakłada placówkę. Postanawia zorganizować wielki bankiet inauguracyjny.
Tymczasem Gruby na zdjęciu w prasie rozpoznaje Konsula jako Wiśniaka i zjawia się tuż przed bankietem. Równocześnie przybywa para Austriaków. Silbersteinowi, który zna tylko kilka niemieckich słów (podobnie jak jego personel), grunt pali się pod nogami. Zabiera Ankę, wsiadają do samochodu i z paszportami Austriaków mkną do granicy z NRD. Ale tuż przed punktem granicznym Siłberstein stwierdza, że nie wyobraża sobie życia gdzie indziej, niż w Polsce. Wypuszcza Ankę, a sam oddaje się w ręce milicji...
Po rozprawie znów trafia do więzienia. Witającemu go strażnikowi przedstawia się jako więzień... polityczny.

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Nagrody

schowaj

• 1989
  Koszalin (Koszaliński Festiwal Debiutów Filmowych "Młodzi i Film")-Nagroda za debiut reżyserski
  wyróżnienie za debiut kinowy
  Mirosław Bork
• 1990
  Nagroda Szefa Kinematografii (Przewodniczącego Komitetu Kinematografii) za twórczość filmową-w dziedzinie filmu fabularnego
  Mirosław Bork
• 1989
  San Sebastian (MFF)-nagroda za reżyserię
  Mirosław Bork