Trwa powstanie warszawskie. Niemcy dokonują pacyfikacji Mokotowa. Staszek walczący w powstaniu wraca do ukochanej Basi na Mokotów. Dziewczyna przygotowuje się właśnie do ewakuacji. Staszek nie ma jednak sił, by ruszyć w dalszą drogę. Oboje zostają w kamienicy. Do mieszkania wchodzą niemieccy żołnierze. Oficer obiecuje uratować oboje, jeśli dziewczyna mu się odda. Dochodzi do intymnego zbliżenia. Staszek i Basia opuszczają kamienicę. Na podwórku oficer wydaje rozkaz rozstrzelania chłopaka.

Temat powstania z niewielkimi pauzami związanymi z sytuacją społeczno-polityczną w kraju był niemal stale obecny w powojennej polskiej kinematografii. Dostrzegając konieczność przepracowania zbiorowej traumy podjął go Leonard Buczkowski w Zakazanych piosenkach w roku 1948. W tym samym roku dwóch wybitnych pisarzy – Jerzy Andrzejewski i Czesław Miłosz – rozpoczyna pracę nad pierwszą pełnometrażową opowieścią o losach Władysława Szpilmana. Wkrótce przyszły noblista wycofuje się z projektu. Ostatecznie w roku 1950 wchodzi na ekrany kin Miasto nieujarzmione – film bardzo odległy od pierwotnego zamysłu. Tymczasem w łódzkiej Szkole Filmowej temat ten w krótkometrażowej formie szkolnej etiudy zatytułowanej Wśród ruin realizuje Stanisław Sapiński. Do historii Szpilmana i dwóch powstań – w getcie warszawskim w roku 1943 i warszawskiego w roku 1944 – po latach powróci Roman Polański w filmie Pianista. Pamięć zbiorową Polaków na temat drugiego z tych powstać kształtuje Kanał Andrzeja Wajdy. Premiera filmu odbywa się w kwietniu 1957 roku. W tym czasie powstaje niemal półgodzinna etiuda fabularna Zofii Aleksandrowicz – później jednej z najwybitniejszych reżyserek dubbingu w Polsce.

Cena barykady to oczywiście opowieść znacznie skromniejsza niż dzieło Wajdy. Aleksandrowicz buduje swą opowieść w oparciu o jeden wątek. Znaczna część akcji rozgrywa się w zamkniętej przestrzeni kamienicy i mieszkania Basi. W pierwszej scenie filmu autorka ukazuje ucieczkę powstańca Staszka na Mokotów. Choć Aleksandrowicz nie kręci w kanałach, to bohaterowie mówią o tej drodze jako jedynej możliwej i schodzą w wyłożone cegłami, pełne łuków podziemia. Nie buduje mitu, lecz koncentruje się na psychologii postaci – wyczerpanego i niezdolnego do jakiegokolwiek działania Staszka i Basi, która za wszelką cenę pragnie ich ocalić. W kulminacyjnej scenie filmu niemiecki oficer dopuszcza się wykorzystania seksualnego kobiety. Rzecz rozgrywa się oczywiście za zamkniętymi drzwiami sypialni. To wątek niemal nieobecny w pierwszych filmach o wojnie i powstaniu. Powróci pięć lat później w przejmującym dramacie Wojciecha Jerzego Hasa Jak być kochaną. Choć historie Basi i Felicji wiele różni, to w obu przypadkach z różnych przyczyn ich ofiara okazuje się daremna.