KRĘTE ŚCIEŻKI
1970Andrzej Barański
Kręte ścieżki to etiuda zrealizowana na drugim roku studiów przez adepta reżyserii - Andrzeja Barańskiego i sztuki operatorskiej - Zbigniewa Rybczyńskiego. Film powstał pod opieką Kazimierza Konrada i Janusza Majewskiego. Jest w nim ukryta zapowiedź lekkości i niebanalności historii opowiadanych przez Andrzeja Barańskiego w jego późniejszych filmach, ale i bez trudu dostrzec można pewną odmienność szkolnych prób reżysera, których istotą jest satyryczno-krytyczne spojrzenie na świat.
Od pierwszych ujęć filmu widzimy dwoje ludzie, którzy choć mieszkają drzwi w drzwi w tym samym domu, nie mogą się z sobą spotkać. Najpierw na korytarz wychodzi kobieta, ale zaczyna szperać w torebce, wraca do mieszkania. Otwierają się drzwi naprzeciw. Mężczyzna zamyka je i rusza. Zaraz po nim dom opuszcza kobieta. Oboje podążają miejskimi uliczkami. Wielokrotnie skręcają, przechodzą przez ulice. Okazuje się, że zdążają w miejsca nieodległe od siebie. On na pocztę, ona do mieszkania w tej samej kamienicy. To moment kulminacyjny etiudy. On wysyła list. Ona bezskutecznie puka do drzwi. W końcu oboje ruszają w drogę powrotną. Znów cel jest ten sam, lecz idą osobno. I wówczas następuje gwałtowny zwrot dramaturgiczny i dosłowny - kobieta spotyka znajomą, witają się, chwyta ją pod ramię i zawraca. Po drodze mijają sąsiada, mówią sobie "Dzień dobry" i idą dalej. Na koniec Barański serwuje widzowi niezwykły epilog - nagle kamera "przeskakuje" na witrynę zakładu, który "świadczy usługi dla ludności", a triumfalna muzyka i kręcący się na postumencie kwiat, niczym puchar, każe owo sąsiedzkie spotkanie uznać za zwycięstwo.
Kręte ścieżki są jedną z wielu niepozornych etiud szkolnych, które budzą dziś i rozbawienie, i zmuszają do refleksji. Reżyser nie koncentruje się na zdarzeniach wywołujących emocje, na pełnej zwrotów akcji fabule, lecz na tym co pomiędzy zdarzeniami, co umyka zwykle naszej uwadze w biegu codzienności, np. na szczególnej koincydencji wypadków. Barański opowiada historie osamotnienia, alienacji człowieka we współczesnym świecie. Problematyka ta powróci w zupełnie innej odsłonie w etiudzie Księżyc z roku 1973.