Wyszukiwaniex

Proszę wpisać poszukiwane słowo lub jego fragment.

Opcja fragment pozwala wyszukać każde wystąpienie poszukiwanego wyrażenia.

Opcja początek pozwala wyszukać wszystkie tytuły i nazwiska rozpoczynające się od wyszukiwanego wyrażenia.

Opcja dokładnie wyszukuje tylko te filmy i osoby, których tytuły, imiona i/lub nazwiska są takie same jak wyszukiwane wyrażenie.

WAŻNE!
W tytułach filmów w wyszukiwarce nie uwzględniamy występujących w nich znaków przestankowych.
Proszę pamiętać, że każda osoba wpisana jest do bazy w formie „nazwisko, imię”. Wyszukując osoby w opcji początek należy wpisać jej nazwisko lub jego początkowy fragment, w opcji dokładnie należy wpisać np. Kowalski, Jan (nie Jan Kowalski). W tej opcji wpisanie przecinka i spacji JEST KONIECZNE.

Szukaj w bazie

ZOFIA I LUDMIŁA

1971
Mohamed Ben Said

Dokumentalny zapis codzienności dwóch romskich dziewczynek - Zofii i Ludmiły. Dzieci nie są lubiane przez kolegów w szkole, nie są akceptowane przez nauczycieli. Do szkoły chodzą więc tylko z obowiązku, a czas wolny spędzają wyłącznie we własnym towarzystwie.

Konstrukcja szkolnego filmu Mohameda Ben Saida oparta została na zasadzie kontrastu. Sceny z rodzinnego życia głównych bohaterek zestawiono z ujęciami zrealizowanymi w szkole. W pierwszych z nich w sferze dźwięku dominuje muzyka - piosenka śpiewana przez dziewczynki oraz tradycyjna melodia romska Doina de jale grana na fletni pana, w drugich najistotniejsze okazuje się słowo: wypowiedzi nauczycielki i uczniów. Pierwsze ukazują radość i witalność dziewczynek. W dwóch scenach szkolnych dzieci siedzą równo w ławkach, słuchają nauczycielki niewidocznej w kadrze, ale całkowicie sterującej ich wypowiedziami. Uczniowie chętnie powtarzają negatywne opinie dorosłego, napiętnując Zofię i Ludmiłę za to, że przyprowadziły do szkoły małego braciszka, że nie pojawiały się w klasie przez kilka dni, choć widziano je wtedy na placu zabaw. Tymczasem dziewczynki wybierają milczenie. Na pytania i zarzuty odpowiadają krótko i z poczuciem wstydu. Kamera koncentruje się na nich - na ich twarzach nie różniących się przecież szczególnie od twarzy innych dzieci. A jednak pochodzenie i środowisko, w którym się wychowują, całkowicie determinuje postrzeganie ich przez innych. W klasie są kimś Obcym, choć mówią po polsku, a ich mieszkanie, jak wiele innych polskich domów, zdobią religijne obrazki.

Temat życia Romów już w latach 60. pojawiał się w polskim filmie dokumentalnym. Poetycki, obserwacyjny dokument Zanim opadną liście (1964) poświęcił im Władysław Ślesicki, który do tematyki życia w cygańskim taborze powrócił po latach. Jeszcze w czasie studiów zrealizował etiudę Jedzie tabor (1955). O dokumencie nakręconym dla warszawskiej WFD Ślesicki mówił: "O Cyganach ma się na ogół wyobrażenie bardzo czarne (zawsze w konflikcie z prawem), albo wyidealizowane na podstawie legend o ich malowniczym życiu i rzekomym bogactwie. A rzeczywistość jest inna - nieraz bardzo smutna. (…) Chciałem odmitologizować ten temat, który poza całą egzotyką - jest przede wszystkim jakimś trudnym problemem społecznym." (cyt. za: P. Pławuszewski, Po swojemu. Kino Władysława Ślesickiego, Kraków 2017, s. 169). Podobne postrzeganie problematyki romskiej widoczne jest w filmie Ben Saida. Jego język dokumentalny jest jednak zupełnie inny. O ile Ślesicki w Zanim opadną liście posługuje się metodą długotrwałej i cierpliwej obserwacji, to zrealizowana na początku lat 70. etiuda Zofia i Ludmiła odwołuje się raczej do poetyki dokumentu "nowej zmiany". Sceny w klasie przywodzą na myśl film Tomasza Zygadły Szkoła podstawowa (1971), w którym autor zaprezentował sytuację wystawiania jednemu z dzieci oceny z zachowania. Jego koleżanki i koledzy w ślad za nauczycielką dokonują sądu nad chłopcem. Ich wypowiedzi w znacznej mierze stanowią kalkę języka dorosłych. W ten sposób Zygadło przedstawił proces łamania charakterów, utraty niewinności i rodzenia się koniunkturalizmu. Szkoła podstawowa stanowiła dla niego pars pro toto kondycji całego polskiego społeczeństwa, społeczeństwa totalitarnego. Podobnie spojrzeć można na etiudę Zofia i Ludmiła. Ukazany w niej problem niezrozumienia i odrzucenia Obcego wydaje się nader współczesny.

Katarzyna Mąka-Malatyńska
© 1998-2024 Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi.
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl jest bazą danych chronioną przepisami Ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz. U. 2001 nr 128 poz. 1402). Kopiowanie treści zawartych w serwisie bez zgody redakcji zabronione. Kopiowanie i wykorzystywanie fotosów oraz materiałów audiowizualnych zamieszczonych w serwisie bezwzględnie zabronione, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych przez prawo. Cytowanie fragmentów treści zawartych w serwisie wymaga zgody redakcji. W każdym przypadku konieczne jest podanie źródła w podpisie pod cytowanym fragmentem. W przypadku portali internetowych żródło musi być linkiem do serwisu filmpolski.pl.
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl działa na podstawie art. 2 Ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2018 poz. 1000).
Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl współpracuje z TVN w zakresie publikacji promocyjnych materiałów audiowizualnych. Administratorem danych pozyskanych w związku z emisją tych materiałów jest TVN.

Informacja o zasadach publikacji linków i danych adresowych w serwisie filmpolski.pl w ramach pakietu premium.

Ta strona używa plików cookie. Zapisywanie plików cookies można zablokować, zmieniając ustawienia przeglądarki.