VANILLA WHIP
2015Bogna Kowalczyk
"Vanilia Whip to animowany dokument o polskim BDSM. W filmie użyto nagrań z wywiadów z prawdziwymi ludźmi. Wszystkie pokazane w filmie sytuacje są zainspirowane prawdziwymi wydarzeniami."
Bohaterami etiudy Bogny Kowalczyk są ludzie pozostający ze sobą w relacjach dominacji i uległości: kobieta, która w tajemnicy przed partnerem wymyka się na imprezy organizowane przez środowisko BDSM, mężczyzna prowadzący szkolenia z zasad bezpieczeństwa w tego typu relacjach i szczęśliwa para zakochanych w sobie ludzi, którzy należą do społeczności BDSM.
By pokazać ich świat, Bogna Kowalczyk łączy animację czarno-białą z barwną, abstrakcyjną z figuratywną, rysunek, fotograficznie zapisane tło i wiele innych technik i zabiegów, które umożliwiają zróżnicowanie estetyczne opowieści, a jednocześnie oddają różnorodność pragnień i wyborów bohaterów. W ich opowieściach powraca troska o Drugiego, przekonanie o konieczności zaufania głębszego niż w tradycyjnym związku, ale też poczucie, że budowanie trwałych relacji tego typu jest niezwykle trudne. Dzięki zastosowaniu animacji udaje się autorce pokazać miejsca, ludzi i zwyczaje, do których dostępu nie miałaby kamera dokumentalna. Animacja nie narusza granic intymności bohaterów. Słyszmy jednak ich autentyczne głosy, co pozwala zachować wiarygodność filmu i wzmacnia jego znaczenie poznawcze.
Animacja bywała łączona z dokumentem niemal od początku istnienia kina (za pierwszą próbę dokumentu animowanego uważa się The Sinking of the Lusitania Windsora McCoya z 1918 roku). Zwykle animowane fragmenty stanowiące część filmów dokumentalnych ilustrowały te aspekty podejmowanych zagadnień, których ukazanie przy pomocy typowych dla dokumentu środków wyrazu było niemożliwe. Współcześnie karierę tej synkretycznej formy filmowej zapoczątkował sukces filmu Ariego Folmana Walc z Baszirem (2008). Dziś o jej wyjątkowości stanowi całkowita integracja elementów dokumentalnych i animowanych, uniemożliwiająca ich rozdzielnie wewnątrz struktury utworu. Twórcy chętnie używają jej nie tylko do rekonstrukcji niezarejestrowanych zdarzeń, lecz także do rozszerzania granic kina dokumentalnego, ukazując za jej pomocą życie wewnętrzne bohaterów - sny, wizje, odmienne stany świadomości, mechanizmy pamięci oraz podejmując tematy trudne, intymne, niezyskujące powszechnej społecznej akceptacji.