PALEC BOŻY

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  1993
• Premiera:
  1993. 09. 13
• Barwny, 90 min

Telewizje całego świata żywiły się jego prozą, tak jak w erze "przedtelewizyjnej" - teatry. Klasycznym przykładem jest głośna "Droga tytoniowa", grana na nowojorskiej scenie przez siedem i pół roku, co jest prawdziwym rekordem w dziejach teatru amerykańskiego. Erskine Caldwell (1903-1987) był jednym z najbardziej poczytnych pisarzy. Na liście "bestsellerów wszechczasów" w Stanach znalazły się trzy jego powieści - "Poletko Pana Boga", "Ziemia tragiczna", "Sługa Boży". Wydał przeszło sześćdziesiąt powieści, sto pięćdziesiąt nowel, kilkanaście tomów reportaży i wspomnień. Łączny nakład jego książek w świecie szacuje się na dziewięćdziesiąt milionów egzemplarzy. Sam autor określał swoją twórczość mianem pamiętnika czasów, w których przyszło mu żyć. "Pisarz nie może być marzycielem biorącym pomysły z nieba lub z powietrza. Musi sam twardo stać na ziemi i pisać o ludziach, którzy po niej chodzą" - mówił podczas swego ostatniego pobytu w Polsce w 1981. Syn pastora, urodzony w stanie Georgia, doskonale znał warunki, w jakich wegetowali mieszkańcy jednego z najuboższych wówczas regionów Ameryki. Opisywał miasteczka, odizolowane jedno od drugiego i od reszty świata, gdzie nawet kaznodzieja zaglądał tylko raz na jakiś czas. I pisał o tym, jak nędzne warunki egzystencji i tradycyjny "duch Południa" wpływają na psychikę ludzi, ich emocje, postawy, dążenia.
Napisana w 1947 powieść "Palec Boży" również podejmuje te problemy, choć w porównaniu z innymi utworami Caldwella jest to proza wyraźnie stonowana, pozbawiona drastyczności. W swojej inscenizacji Teresa Kotlarczyk akcentuje przede wszystkim problemy uniwersalne. W ten sposób opowieść o losach matki i córki staje się raczej przypowieścią - o samotności kobiety, rozpaczliwej walce o prawo do życia piękniejszego i mądrzejszego. Spektakl zrealizowano w naturalnych wnętrzach i plenerach, które nie próbują nawet "udawać" Georgii. Najważniejsze jest to, co dzieje się pomiędzy ludźmi i w ich świadomości. Bohaterki usiłują wyrwać się z przeklętego kręgu biedy i nienawiści. Molly Bowser chce za wszelką cenę uchronić córkę przed losem, który był jej udziałem. Uciec chociażby przed złymi językami sąsiadów, którzy nie mogą jej zapomnieć błędów młodości. Molly w interpretacji Anny Dymnej to postać ogromnie ciekawa. Jest kobieca, ciepła, a jednocześnie twarda - nie poddaje się łatwo przeciwnościom losu ani wrogości otoczenia. Jej córkę Lilly gra Maria Peszek, studentka krakowskiej szkoły teatralnej, a prywatnie - córka Jana Peszka, który w tej inscenizacji wcielił się w postać włóczykija i obdartusa Jethro, "niebieskiego ptaka" o wielkim uroku osobistym. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj

Nagrody

schowaj

• 1994
  Festiwal Polskiej Twórczości Telewizyjnej-Nagroda za najlepszą rolę kobiecą
  Anna Dymna
• 1994
  Festiwal Polskiej Twórczości Telewizyjnej-Nagroda za najlepszą rolę męską
  Jan Peszek