DZIKA KACZKA

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  1995
• Barwny, 93 min

"Ta nowa sztuka zajmuje w mojej twórczości w pewnym sensie odrębne miejsce; metoda odbiega pod niejednym względem od mojej wcześniejszej metody. Krytycy (..) znajdą różne rzeczy do krytykowania i różne rzeczy do interpretowania" - zwracał uwagę swego kopenhaskiego wydawcy Henryk Ibsen (1828-1906), przesyłając mu rękopis "Dzikiej kaczki" (1884). We wcześniejszych "Upiorach" jednym z głównych postulatów było życie w prawie. Walka o nią była naczelnym problemem we "Wrogu ludzi", podobnie - w chronologicznie późniejszym "Rosmersholmie". W "Dzikiej kaczce" orędownika bezwzględnej prawdy Ibsen niemal kompromituje. "Don Kichot w mieszczańskim surducie", który próbuje uszczęśliwiać bliźnich na siłę, ponosi klęskę, a prawda, miast przynosić ludziom wyzwolenie i spokój, głęboko ich rani i nawet zabija. Jak przewidywał autor, sztuka zaskoczyła krytykę i publiczność, na premierze w Wiedniu głośne okrzyki sprzeciwu na widowni, przeradzające się w gwałtowny protest, zmusiły Ibsena do opuszczenia teatru. Równocześnie owa niejednoznaczność wymowy dzieła, dopuszczająca rozmaite interpretacje, ciekawiła widzów i inspirowała twórców. "Dzika kaczka" należy więc do najczęściej inscenizowanych sztuk tego autora i do dziś stale utrzymuje się w repertuarze teatrów światowych, doczekała się też kilku ekranizacji (jedną z adaptacji filmowych zrealizował w Norwegii wnuk pisarza, Tancred Ibsen). O powodzeniu dramatu dzisiaj decyduje też jego sugestywność, wynikająca z połączenia znaczeń symbolicznych z kostiumem realistycznym.
"Apostoł prawdy", Gregers Werle, zjawia się w domu na wezwanie ojca, zamożnego fabrykanta. Jego przybycie burzy ustabilizowane stosunki rodzinne i towarzyskie prowincjonalnej społeczności. Gregers cierpi, widząc wokół siebie zakłamanie, grę pozorów, obłudę. Pragnie usunąć "bagienne wyziewy" kłamstwa, jakie zawisły nad domem jego przyjaciela z dawnych lat, Hjalmara Ekdala. Gregers zdaje sobie sprawę, że jego własny ojciec, człowiek interesu uwikłany w sieć krętactw i kłamstw, był sprawcą nadużyć, o które oskarżono jego wspólnika. Stary Ekdal trafił do więzienia, skąd wrócił jako wrak człowieka - mieszka u syna, "poluje" na króliki na strychu i pokątnie dorabia grosze przepisując papiery z kancelarii Werlego. Gregers domyśla się, że dla zagłuszenia wyrzutów sumienia jego ojciec pomagał Hjalmarowi - wyuczył go zawodu fotografa, wyposażył atelier, ożenił ze swoją dawną gospodynią Giną, która troskliwie opiekuje się niezaradnym życiowo mężem i zdziwaczałym teściem. Młody Werle wkrótce odkrywa, co kryje się za tymi dobrodziejstwami. Postanawia wyjawić przyjacielowi tajemnicę z przeszłości, pragnąc, by Hjalmar oparł swe życie na czystych zasadach moralnych i niezawodnym fundamencie prawdy. To jednak okazuje się zadaniem ponad siły słabego mężczyzny, egzystującego wygodnie dzięki poświęceniu żony i córki, bujającego w marzeniach o epokowym wynalazku, który nazwisku Ekdalów przywróci blask. Na wieść o dawnym romansie Giny i starego Werlego, którego owocem może być Jadwinia, Hjalmar odtrąca od siebie dwie kochające go istoty. Zrozpaczona Jadwinia za podszeptem Gregersa postanawia dobrowolnie poświęcić ukochaną dziką kaczkę, byle tylko dowieść ojcu swego przywiązania i odzyskać jego miłość. W tej intencji gotowa jest nawet złożyć ofiarę z własnego życia. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj

Patrz także:

schowaj

• 1970
  DZIKA KACZKA
  Spektakl telewizyjny / Henryk Ibsen / Kazimierz Łastawiecki
• 1976
  DZIKA KACZKA
  Spektakl telewizyjny / Henryk Ibsen / Jan Świderski