CITTA BELLISSIMA... STANISŁAW WITKIEWICZ W LOVRANIE

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1998
• 28 min

Urocze chorwackie miasteczko Lovran rozbrzmiewa muzyką polskich górali. Przybyli w miejsce, w którym zmarł człowiek bardzo dla nich ważny. Utwierdził ich bowiem - jak mówi Jan Karpiel Bułecka - w poczuciu wartości tego, co posiadają, pomógł z prostego, wiejskiego budownictwa stworzyć styl zakopiański, pokazał, w jaki sposób można rozwijać myśl dziadów. Stanisław Witkiewicz po dzieciństwie na Syberii i latach biedy na studiach malarskich w Monachium i Petersburgu miał kłopoty z płucami. Przeżycia związane z nagonką, jaką rozpętano na niego za krytykę stosunków społecznych w Galicji, osłabiły serce. Choroba zawiodła go na Podhale, które szczerze pokochał. Ta sama choroba jednak zmusiła go w końcu do szukania łagodniejszego klimatu. W 1904 roku za radą lekarzy wyjechał na należący wówczas do Włoch półwysep Istria i zamieszkał w Lovranie, w istniejącej do dziś willi "Atlanta". Jeszcze znajdował w sobie siły do pracy. Malował i pisał. Po roku poczuł się na tyle dobrze, że wrócił do Zakopanego. W 1908 roku musiał jednak znów szukać ratunku w klimacie Lovranu. Zamieszkał najpierw w willi "Gianna", ale wkrótce przeniesiono go do należącego do Sidonii Romańczuk-Gadowskiej polskiego pensjonatu "Central", w którym troskliwą opieką otoczyła go Maria Dembowska. Losem twórcy polskiej krytyki artystycznej, nowego stylu w architekturze i rzecznika nowego pojmowania malarstwa, interesował się też ojczysty świat kultury. Stanisława Witkiewicza odwiedzali ludzie pióra i sztuki, a Henryk Sienkiewcz wspomógł go - bez wiedzy twórcy - fundując stypendium ze swej Nagrody Nobla. Stan zdrowia Witkiewicza stale się pogarszał. Już nie malował. Tłumaczył jedynie na gwarę góralską "Kwiatki" św. Franciszka. Nasłuchiwał wieści ze świata i kraju. Pokładał wielkie nadzieje w Legionach Józefa Piłsudskiego, lecz odzyskania wolności nie doczekał. Zmarł 5 września 1915 roku, a Maria Dembowska dokonała cudu przewożąc jego ciało przez kilka frontów do Zakopanego, gdzie z honorami pochowano go na Pęksowym Brzyzku. 4 września 1998 roku w Lovranie, na ścianie willi "Atlanta", w obecności przedstawicieli Ambasady Polskiej w Zagrzebiu, władz Lovranu i Zakopanego, a także Muzeum Tatrzańskiego, została odsłonięta tablica upamiętniająca pobyt Stanisława Witkiewicza w tym mieście, o którym pisał w listach do żony i syna: "Citta bellissima i meravigliosa - miasto najpiękniejsze i cudowne". Z tej okazji odbyła się też w Lovranie wystawa zatytułowana "Zakopane w czasach Wikiewicza" i promocja książki "Stanisław Witkiewicz w Lovranie", którą urozmaiciły występy zespołu folklorystycznego "Zakopiany". Reportaż relacjonuje uroczystości, opowiadając jednocześnie o ostatnich latach życia tego - jak informuje napis umieszczony na tablicy - wielkiego polskiego patrioty, rzecznika sztuki narodowej, malarza, krytyka i pisarza. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj