SIBIRSKIJ CIRJULNIK

• Tytuł polski: CYRULIK SYBERYJSKI

• Film fabularny
• Produkcja:
  Francja, Włochy, Rosja, Czechy
• Rok produkcji:
  1998
• Język:
  rosyjski
• Barwny, 180 min

Gdy w 1999 r. "Cyrulik syberyjski" wchodził na ekrany kin w całej Rosji, mówili i pisali o tym wszyscy jak o wydarzeniu szczególnej wagi. Bo też takie premiery nie zdarzają się często: "Cyrulik syberyjski" to - jak dotąd - najdroższa produkcja w dziejach rosyjskiej kinematografii (budżet filmu wyniósł niemal 40 mln dolarów) zrealizowana przez najbardziej znanego i cenionego reżysera w tym kraju, zdobywcę wielu prestiżowych nagród, w międzynarodowej obsadzie i z rzadko spotykanym rozmachem inscenizacyjnym. Dysponując ogromnymi środkami Michałkow nakręcił patriotyczny epos, w którym wątki historyczne i polityczne splatają się z osobistymi losami bohaterów. Stworzył na ekranie wizję Rosji bogatej, dumnej i niepojętej dla obcych, odpowiadającej mocarstwowym marzeniom jego rodaków znękanych teraźniejszością. Nie przypadkiem więc umieścił akcję filmu na przełomie XIX i XX w., za czasów panowania cara Aleksandra III - władcy "oświeconego", budowniczego kolei transsyberyjskiej, którego rządy były okresem stabilności i dostatku. "Cyrulik" nie spełnił wszystkich oczekiwań: zarzucano mu rozwlekłość, bezład dramaturgiczny, dokonane z myślą o zachodnim widzu uproszczenia i odwoływanie się do stereotypowych wyobrażeń o Rosji. Przyznawano jednak, że trudno odmówić niektórym scenom wyjątkowej urody plastycznej, a reżyserowi umiejętnego wykorzystania tego, co od lat stanowi jego specjalność: łączenia sentymentalizmu z komizmem. Na pochwałę zasługują także aktorzy, zwłaszcza pełna wdzięku i temperamentu Julia Ormond oraz partnerujący jej mężczyźni: Oleg Mienszikow jako młody, porywczy kadet Andriej Tołstoj oraz Aleksiej Pietrenko w roli jego niezbyt rozgarniętego, ale mściwego przełożonego, generała Radłowa. Akcja filmu toczy się na dwóch płaszczyznach czasowych: w 1905 r. w Ameryce i w 1885 r. w Rosji. Amerykanka Jane Callahan, pisząc list do swego syna Andrew, kadeta amerykańskiej akademii wojskowej i wielbiciela muzyki Mozarta, przywołuje wydarzenia sprzed 20 lat. Dzieli się z synem skrywaną dotąd tajemnicą o romansie, jaki wówczas przeżyła. W 1885 r. wybrała się bowiem w podróż do Moskwy, aby pomóc szalonemu wynalazcy, Douglasowi McCrackenowi, w zdobyciu funduszy na dokończenie budowy niezwykłej machiny - samobieżnej piły wielkości lokomotywy, którą można by wykorzystywać przy wyrębie syberyjskich lasów. Jane, osoba dość swobodnych obyczajów, bez trudu zjednująca sobie sympatię mężczyzn, miała swoim urokiem zmiękczyć serca tych wszystkich, od których zależą finansowe decyzje. W pociągu wiozącym ją do stolicy Rosji Jane poznaje Andrieja Tołstoja, kadeta moskiewskiej szkoły oficerskiej, który zakochuje się w pięknej dziewczynie. Jej czarowi ulega także przełożony Andrieja, komendant szkoły, generał Radłow. To poprzez niego Jane chce dotrzeć do Wielkiego Księcia, przewodniczącego carskiej komisji dofinansowującej wynalazki. Poświęca więc generałowi dużo czasu, choć jej serce bije żywiej tylko dla Andrieja. Zakochany w Jane generał Radłow postanawia się jej oświadczyć. Świadom, że jego angielski jest daleki od doskonałości, prosi o pomoc Andrieja, którego spotyka w drodze do panny Callahan. Zakochany kadet wykorzystuje tę okazję, by samemu wyznać miłość pięknej cudzoziemce. Upokorzony i ośmieszony Radłow chce natychmiast ukarać młodego Tołstoja, ale nie może tego zrobić: Andriej ma śpiewać główną partię w wystawianej następnego dnia operze Mozarta "Wesele Figara". Spektakl musi się odbyć, zaszczyci go swoją obecnością sam Wielki Książę Aleksy z rodziną. Jane zdaje sobie sprawę, na jak wielkie zuchwalstwo poważył się romantyczny młodzieniec i obawia się czekających go konsekwencji. By powstrzymać Andrieja przed kolejnym nierozważnym krokiem, odwiedza go w domu i wyjaśnia, że nie zasługuje na jego miłość, gdyż od wczesnej młodości była kurtyzaną. Andriej jest wstrząśnięty jej wyznaniem, ale miłość okazuje się silniejsza od zasad i przekonań. Oboje spędzają niezapomnianą miłosną noc, zapewniając się nawzajem o swym uczuciu. Związana umową z McCrackenem Jane musi jednak wypełnić swe zobowiązania i nadal uwodzić Radłowa. Widząc ją w teatrze w towarzystwie generała, Andriej nie jest w stanie grać. W chwili szaleństwa atakuje rywala na widowni, ale jego czyn zostaje przedstawiony w gazetach jako próba zamachu na siedzącego w pobliżu Wielkiego Księcia. Kodeks kadeta każe Tołstojowi pokornie przyjąć niesłuszny zarzut i karę wieloletnich ciężkich robót na Syberii. Zrozpaczona, dręczona poczuciem winy Jane wraca do Ameryki i wychodzi za McCrackena. Nie przestaje jednak myśleć o Andrieju. 10 lat później wraca do Rosji, gdzie jej mąż chce zaprezentować gotową maszynę do wyrębu lasów, ona zaś ma nadzieję odnaleźć ukochanego. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj