"ANIŚ TY DLA PONA, ANI PON DLA TOBIE"

• Film dokumentalny - fabularyzowany
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1999
• Barwny, 20 min

Opowieść o Helenie Roj, autorce libretta do baletu "Harnasie" Karola Szymanowskiego, postaci barwnej i nietuzinkowej, choć dziś już nieco zapomnianej. Helena Roj pochodziła z tradycyjnej góralskiej rodziny. W latach dwudziestych zaczęła pisać i wystawiać swoje pierwsze ludowe widowiska: "Janosik" i "Wesele góralskie". Wraz ze stworzonym przez siebie zespołem aktorskim objechała z nimi cała Polskę. W 1923 roku wyszła za mąż za warszawskiego literata Mieczysława Kozłowskiego, który pisał pod pseudonimem Rytard. Góralskie rodziny niechętnie patrzyły na ślub wiejskiej dziewczyny z panem miastowym. "Ani ona dla pana, ani pan dla niej" powiedział ojciec Heleny, gdy narzeczeni przyszli prosić o błogosławieństwo. Jednak młodzi nie zmienili raz powziętej decyzji. Jednym z gości na ich hucznym weselu był Karol Szymanowski, z którym łączyły ich więzy przyjaźni. W 1925 roku Helena Roj - Rytard, wraz z ludowym zespołem, wyjechała na Wystawę Sztuki Dekoracyjnej do Paryża. Zespołowi towarzyszyła Kapela Bartusia Obrochty. Nieprzeciętna uroda Heleny dodawała blasku pierwszej zagranicznej prezentacji góralskiego zespołu, który bardzo się w Paryżu spodobał. Po powrocie do kraju Helena zaczęła pisać wraz z mężem powieści - "Koleba na Hliniku", "Wilczur z Proheby" i "Na białej grani". Karol Szymanowski zaproponował im napisanie libretta do swojego baletu "Harnasie". Z zadania tego wywiązali się znakomicie i w niedługim czasie. O ile życie twórcze układało się Rytardom pomyślnie, o tyle ich małżeństwo nie należało do udanych. Rozwiedli się w 1936 roku. Helena poznała Feliksa Daszyńskiego (syna Ignacego), miała z nim syna, Jana. Potem wybuchła wojna - Feliks Daszyński walczył na froncie, później został zamordowany w Katyniu. Helena działała w ruchu oporu, po wojnie wróciła z synkiem do Zakopanego. Mieszkała tu do końca swego życia. Jarosław Iwaszkiewicz powiedział o niej: "jeden z najpiękniejszych kwiatów Podhala, jaki zapewne istniał. Prostota, wesołość, inteligencja tej kobiety, połączone z naturalnym dobrym wychowaniem, czyniły ją towarzyszką nie do zastąpienia". [TVP]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj