MEDIUM

• Film fabularny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1985
• Premiera:
  1985. 10. 14
• Gatunek:
  Film psychologiczny, Horror
• Barwny (negatyw: Agfa Gevaert), 2699 m, 98 min
  
  Lokacje: Gdańsk, Sopot (Willa Bergera przy ul. Obrońców Westerplatte 24, molo, zabytkowy mostek nad ul. Obrońców Westerplatte, Aleja Franciszka Mamuszki), Gdynia (Akwarium przy Alei Jana Pawła II 1), Łódź (Pałac Izraela Poznańskiego przy ul. Ogrodowej, kamienica przy ul. Andrzeja Struga 7), Berlin Zachodni.

To pierwszy polski film całkowicie poświęcony tematyce okultystycznej - jak pisała branżowa prasa. "Medium" powstało na fali wielkiego zainteresowania zjawiskami z dziedziny parapsychologii i istnieniem nadprzyrodzonych sił tajemnych, z którymi mogą obcować jedynie ludzie wybrani. Dzieło Jacka Koprowicza wymyka się tradycyjnym klasyfikacjom, nie daje się jednoznacznie zaliczyć do danego gatunku. Stanowi swoity kolaż horroru, thrillera i kina sensacyjnego. Po premierze krytyka poświęciła "Medium" wiele uwagi, nie zawiedli również kinomani. Zachwyciła praca reżysera, odznaczająego się "poetycką wyobraźnią" i całej ekipy filmowej czuwającej nad sprawną realizacją. Atutem filmu są też znakomici aktorzy, którzy mieli wyjątkowo trudne zadanie do wykonania.
Sopot, 3 października 1933 r. Wczesnym rankiem komisarz Selin budzi się w koszu na plaży; sprawia wrażenie człowieka nie pamiętającego, co się z nim działo. Andrzej Gaszewski przyjeżdża pociągiem z Warszawy; nie wie, gdzie jest ani co robi nad morzem. Nauczycielka Luiza Skubiejska wybiega w trakcie lekcji ze szkoły, kradnie z muzeum suknię sprzed kilkudziesięciu lat i idzie z nią w stronę plaży; tu natyka się na garbatego osobnika, który również zachowuje się jak w hipnozie. Słynny okultysta Wagner je śniadanie z siostrą. Obdarzona zdolnościami mediumicznymi Greta nawiązuje kontakt z nadawcą o niespotykanej mocy, prowadzącym równocześnie - mimo znacznej odległości - kilka osób zbliżających się do niego. Greta nie może go zlokalizować, ale wie, że jest śmiertelnie chory. Wkrótce po przyjściu do pracy Selin wychodzi z aspirantem Krankiem do sklepu zoologicznego Aleksandra Orwicza po pokarm dla rybek. Nie zastaje właściciela, telefon w jego domu również nie odpowiada. Informacja subiekta, że Orwicz jest ciężko chory na cukrzycę, a jego ojciec został przed laty zamordowany, dziwnie odpowiada niezwykłości dnia. Oto zbliża się zaćmienie słońca, z muzeum dano znać o nietypowej kradzieży. Selin nie pamięta, co się z nim działo, a Kranka gauleiter od rana nakłaniał do współpracy z policją niemiecką. Komisarz i aspirant udają się do willi Orwicza, z której wybiega garbaty osobnik, po krótkim pościgu schwytany przez Kranka. Właściciel sklepu jest nieprzytomny, zabiera go do szpitala karetka. Selin przesłuchuje Georga Netza, który poprzedniego dnia przyjechał z Berlina. Nigdy nie widział przedtem Orwicza; nie wie, czemu przyszedł do willi i nieprzytomnemu gospodarzowi zrobił zastrzyk w dłoń - a wówczas jego sobowtór wyszedł z domu. Przerażony Netz uciekł do "Grand Hotelu". Wrócił po zapomnianą walizkę. Selin spostrzega na swej dłoni ślad po ukłuciu igły, a willa Orwicza wydaje mu się dziwnie znajoma. Luiza oddaje suknię w muzeum, wraca do szkoły. Gaszewski składa wizytę Wagnerowi, prosi go o ho-roskop. Ustalając, że jego śmierć przypada na dzień dzisiejszy, okultysta namawia go na natychmiastowy wyjazd. Greta rozpoznaje w Gaszewskim jedną z osób prowadzonych przez medium. Orwicz znajduje się w stanie śpiączki cukrzycowej. Komisarz chce dowiedzieć się od doktora Mincla czegoś bliższego o własnych przeżyciach, ale lekarz przypisuje je nadużywaniu alkoholu. Mimo to Selin każe Krankowi znaleźć dokumentację sprawy Stefana Or-wicza. Sam idzie na plażę, gdzie widzi Gaszewskiego i Luizę, która przyprowadziła nad morze grupę uczniów. Wkrótce potem, dzięki medalionowi na nagrobku Zofii Orwiczowej, odkrywa, że Luiza jest jej sobowtórem. Krank referuje przełożonemu wydarzenia sprzed lat. W 1896 r. Stefan Orwicz ożenił się po raz drugi, z piękną i młodziutką Zofią. Wykryto u niego cukrzycę, stracił wzrok. Wówczas do jego willi sprowadził się dr Malicki, by stale się nim opiekować. Lekarz został kochankiem Zofii. 3 października 1897 - równo 36 lat temu - ich oboje, a także Orwicza, zamordował siekierą jego sekretarz, zakochany w pięknej kobiecie, garbaty Wiktor Arlt, po czym popełnił samobójstwo. Ocalał tylko 4-letni Aleksander; jego pokój był wówczas "okiem cyklonu". Selin przypomina sobie lektury o czasie jako formie przestrzeni i domyśla się, że Aleksander chce zapewnić sobie nieśmiertelność poprzez powtórzenie tamtych wydarzeń. W albumie rodzinnym komisarz znajduje zdjęcia: Georg Netz to sobowtór Wiktora Arlta, sobowtórem starego Orwicza jest sam Selin. Przerażony, udaje się do Wagnera, który stwierdza, że sobowtór doktora Malickiego istnieje również - jest nim Andrzej Gaszewski. Żeby nie dopuścić do powtórzenia tragedii z XIX wieku, trzeba zabić Aleksandra Orwicza lub którąś z prowadzonych przezeń osób. Selin nie może tego zrobić; zostałby uznany za mordercę lub wariata. Zbliża się godzina zaćmienia słońca. Potworna siła demoluje pokój Grety Wagnerowej, a ją samą zabija. Gaszewski nie może wyjechać z Sopotu, choć już był w drodze na dworzec. Krank odbiera telefon z muzeum, że Luiza znowu ukradła suknię. Dzwoni do "Grandu": Netz, którego niedawno widział zabarykadowanego w pokoju i przywiązanego do mebli, wyszedł z hotelu. Aspirant znajduje fotografię Stefana Orwicza w biurku komisarza i - przerażony - bieg-nie na ratunek. Ale ściga go tajemnicza taksówka. Krank traci dużo czasu, by się od niej uwolnić; tymczasem w willi rozgrywają się na nowo wydarzenia z 1897 roku. Po przybyciu na miejsce zastaje cztery trupy. Jednocześnie doktor Mincel i pielęgniarka odkrywają, iż Aleksander Orwicz zniknął ze szpitala. Resztę dnia Krank spędza w sklepie zoologicznym, czekając na pojawienie się Aleksandra w odrodzonej postaci. Wieczorem zabiera go stamtąd gauleiter. Wówczas pojawia się na ulicy czteroletni chłopczyk...

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Varia

pokaż

Nagrody

schowaj

• 1986
  Cattolica (MFF Kryminalnych)-nagroda za scenariusz
  Jacek Koprowicz