THE OGRE

Tytuł polski: KRÓL OLCH

Film fabularny
Produkcja:
Polska, Wielka Brytania, Francja, Niemcy (1989- )
Rok produkcji:
1996
Gatunek:
Film wojenny
Język:
angielski
Barwny, 112 min

Plenery: Malbork, Szymbark.

Uwaga: Wszystkie polskie nazwiska dotyczą jedynie polskiej ekipy, a nie całości filmu.

Ekranizacja powieści jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy francuskich, Michela Tourniera, twórcy doskonale znanego polskiemu czytelnikowi dzięki takim książkom, jak "Piętaszek, czyli Otchłanie Pacyfiku", "Kacper, Melchior i Baltazar" czy "Złota kropla". Utrzymana w realistyczno-baśniowej konwencji adaptacja "Króla olch" przynosi niejednoznaczną wizję źródeł i mitów nazizmu, wizję, w której zawiera się jednocześnie oskarżenie i usprawiedliwienie tego systemu, przerażenie nim i swoista fascynacja.
Kluczem do filmu jest ekscentryczna osobowość głównego bohatera, Abla Tiffaugesa. "Wierzę w moją baśniową naturę - mówi o sobie Abel. - Chciałem powiedzieć: w związek tajemny, który moją osobistą historię miesza dogłębnie z biegiem rzeczy i pozwala jej nagiąć go w swoim kierunku". Abel to człowiek o skrzywionej wrażliwości i wyobraźni, sierota, od najwcześniejszych lat skazany na życie pozbawione ciepła, swobody, radości. Dzieciństwo spędza w szkole z internatem prowadzonej przez księży. Ale już wtedy czuje się inny, w szczególny sposób wyróżniony przez los. Utwierdza go w tym pewne wydarzenie: wezwany do dyrektora z powodu jakiegoś przewinienia, wypowiada "magiczne życzenie", aby budynek spłonął, zanim on zostanie ukarany, i nieoczekiwanie w szkole wybucha pożar. Jego niecodzienne zdolności ujawniają się w następnych latach jeszcze parokrotnie.
Mijają lata. Abel zakłada warsztat samochodowy na przedmieściach Paryża. Choć jest już dorosły, nie czuje się takim i wciąż najlepiej porozumiewa się z dziećmi i zwierzętami. Przyjaźni z kilkuletnią dziewczynką o mało nie przypłaca życiem: zostaje oskarżony o gwałt. Z opresji ratuje go ... historia, gdyż wybucha II wojna światowa, Niemcy atakują Francję i wiele procesów karnych zostaje w takiej sytuacji umorzonych.
Abel wyrusza na front. Dostaje się do niemieckiej niewoli i trafia do Prus Wschodnich, gdzie w przeciwieństwie do swych towarzyszy niedoli czuje radość i ekscytację. W malowniczym, mazurskim pejzażu odnajduje wyśnioną w dzieciństwie krainę przygód. Zostaje przydzielony do służby w pałacyku myśliwskim Wielkiego Łowczego Rzeszy, Hermana Goeringa, a stamtąd trafia po pewnym czasie do twierdzy Kaltenborn, która okazuje się kierowanym przez SS garnizonem szkoleniowym dla kilkuset 12-16-letnich chłopców, członków Hitlerjugend. Abel czuwa nad ich bezpieczeństwem, ale też "łowi" w okolicy nowych kandydatów do szkoły przemierzając konno, w towarzystwie psów, pobliskie wioski i lasy. Miejscowa ludność nadaje mu przydomek "wilkołaka z Kaltenborn" albo "Króla olch", porywającego bezbronne dzieci. Któregoś dnia znajduje na strychu twierdzy ukrywającego się tam małego, żydowskiego chłopca, Efraima, który uratował się z transportu więźniów do Oświęcimia. Abel postanawia zaopiekować się nim, czując, że następuje w nim wewnętrzna przemiana. Tymczasem front przesuwa się coraz szybciej na zachód. Wkrótce do bram twierdzy zapukają żołnierze i przyjdzie im stoczyć walkę z kilkunastoletnimi chłopcami. Wśród świstu kul i huku wystrzałów Abel wynosi z twierdzy przestraszone żydowskie dziecko.
Zdjęcia do "Króla olch" powstawały we Francji i w Niemczech, ale także w Polsce: w Malborku, okolicach Olsztyna i Warszawy. Współautorką dekoracji wnętrz była Ewa Braun. Główną rolę zagrał amerykański gwiazdor John Malkovich, który stworzył postać człowieka urzeczonego "brunatnym rajem", do którego zesłał go przypadek. Jego Abel, obojętny na losy podbitej ludności, uwierzył, że dryl koszar Hitlerjugend jest zbawiennym uśmiechem losu dla płowowłosych malców z mazurskich chałup. Minie trochę czasu, zanim dostrzeże okrucieństwo losu, jaki zgotował swym podopiecznym. [PAT]