ANDRZEJ TRZEBIŃSKI "ŁOMIEŃ"

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1997
• Gatunek:
  Film o sztuce, Film biograficzny
• Barwny, 51 min
  
  Film powstał w cyklu "Ślady".

Ojciec był rządcą w Konierowie. Chłopiec przeżył tam kilka lat szczęśliwego dzieciństwa, które zaważyły na jego osobowości. W 1932 roku rodzina Trzebińskich przeniosła się do Warszawy. Andrzej poszedł do gimnazjum im. Czackiego. Uczył się świetnie, wydawał gazetkę szkolną, zawiązał wiele przyjaźni. Tuż po wybuchu wojny opuścił Warszawę. Rodzinne mieszkanie przy ul. Śniadeckich 20 spłonęło. Po powrocie do Warszawy Andrzej żył w strasznych warunkach. Chodził głodny, źle ubrany, ciągle zmieniał mieszkania. Nigdy się jednak nie skarżył. Lekceważył to - żył literaturą. Ale być może te wojenne i konspiracyjne trudy rozbudziły w nim pragnienie śmierci. Obsesję pogłębiła śmierć rannego w akcji pod pomnikiem Kopernika przyjaciela, Wacława Bojarskiego, z którym współtworzył konspiracyjny miesięcznik "Sztuka i Naród". Przeczuwał śmierć. Pisał: "Pochłonie nas historia. Młodych dwudziestoletnich chłopców. Nie będziemy Mochnackimi, Mickiewiczami, Norwidami swojej epoki. Moglibyśmy być Rimbaudami. Ale odrzuciliśmy to, bo szliśmy gdzie indziej". Chciał umrzeć, jesienią - ale jak żołnierz. Śmierć dopadła go wprawdzie jesienią, nie tak jednak, jak chciał, w walce. Rozstrzelali go hitlerowcy 12 listopada 1943 roku na warszawskim Nowym Świecie, w pobliżu ul. Wareckiej, w grupie 30 Polaków. Miał przy sobie dokumenty na fałszywe nazwisko Andrzej Jarociński. Był jednym z najwspanialszych umysłów pokolenia Kolumbów. Zapowiadał się jako wybitny krytyk literacki, dramaturg i myśliciel. Pozostały po nim zaledwie trzy zdjęcia, dwa autoportrety wykonane ołówkiem, trochę wierszy, kilka partyzanckich piosenek, dramat "Aby podnieść różę", podpisane pseudonimem Stanisław Łomień artykuły publikowane na łamach "Sztuki i Narodu" i tylko dwa z wielu zeszytów pamiętnika - postrzępione i zszargane stanowią wstrząsający dokument życia młodzieży w latach okupacji. Pozostały też jeszcze wspomnienia bliskich i kolegów z konspiracji. Autorka filmu skrzętnie szuka tych śladów, by przedstawić ostatnie trzy lata życia Trzebińskiego i jednocześnie spróbować zdjąć z przedwcześnie zmarłego i dziś niemal całkiem zapomnianego twórcy odium nacjonalisty i szowinisty, które spadło na wszystkich młodych intelektualistów skupionych wokół redakcji "Sztuki i "Narodu".Fragmenty pamiętnika i dramatu, wiersze i piosenki Trzebińskiego wykorzystuje, by pokazać przemiany osobowości poety, którego wpływ na warszawską młodzież w tym czasie był ogromny, zwłaszcza po stworzeniu przezniego Ruchu Kulturowego, działającego pod hasłem "słowo wzywa czyn". W filmie o życiu i śmierci Andrzeja Trzebińskiego, jego twórczości, poglądach i osobowości mówią: Alina Karpowicz i Alina Laskowska-Szwykowska - koleżanki z konspiracji i podziemnych studiów polonistycznych, Zbigniew Laskowski - dziennikarz miesięcznika "Sztuka i Naród", Edward Bury - żołnierz AK i dziennikarz, poetka Mieczysława Buczkówna-Jastrunowa i Wiera Żero - kolporterki "Sztuki i Narodu", pisarz Witold Zalewski, ks. Józef Warszawski oraz Bronisław Maj. Przede wszystkim zaś Zofia Trzebińska-Nagabczyńska (peudonim "Magdalena"), siostra "Łomienia", od lat żyjąca w Kanadzie jedyna właścicielka skromnych pamiątek po nim. [TVP]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj