SAM POŚRÓD SWOICH

• Film fabularny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1985
• Premiera:
  1986. 01. 24
• Gatunek:
  Film wojenny
• Barwny, 3182 m, 105 min
  
  Lokacje: Toruń.

Skończyła się wojna, jest rok 1946. Stacjonujący w małym prowincjonalnym garnizonie młody porucznik Andrzej Kmita zostaje przyjęty do klasy maturalnej miejscowego liceum. Nocą, podczas bokserskiego treningu w sali gimnastycznej koszar, staje się jedynym świadkiem aresztowania kapitana Lenczaka, "Żbika" - dawnego dowódcy oddziału partyzanckiego, z którym wyszedł z lasu.
Mecz bokserski. Kmita, sprowokowany przez nie dotrzymującego umowy dawnego mistrza Dolaka, nokautuje go, bijąc przy okazji także sędziego. By uciszyć skandal, oficer polityczny wysyła Kmitę w teren, gdzie trzeba podzielić i rozdać chłopom ziemię zabraną przez Niemców na poligon.
Podział ziemi przeprowadza Kmita sprawnie, mimo iż na skutek fałszywego telefonu omal nie pada ofiarą zasadzki przygotowanej przez ormowców. Porucznik kwateruje u chłopa, który zabiega o przyznanie mu ziemi po Niemcach - gruntów z parcelacji pańskiego majątku nie chce. Kmita przeżywa krótką przygodę z jego córką Haneczką. Po wykonaniu zadania wraca do miasta, gdzie dowiaduje się. że Lenczak zbiegł z aresztu.
W szkole Kmita spotyka dziewczynę poznaną niegdyś w restauracji. Danka również cieszy się ze spotkania. Kmita staje się przypadkowym świadkiem zamachu na funkcjonariusza UB, w który dziewczyna jest zamieszana. Broni ją przed pościgiem. Wkrótce między Andrzejem i Danką rodzi się uczucie.
Porucznik dostaje rozkaz wyjazdu z grupą ochronno-propagandową na zbliżające się wybory. Dowódca pułku odrzuca prośbę Kmity o odroczenie wyjazdu do czasu zdania egzaminu dopuszczającego do matury. Kiedy Kmita przychodzi pożegnać się z Danką, zastaje u niej dawnego "narzeczonego", którego dziewczyna wyraźnie się boi. Kmita chce rozprawić się z nim, czeka pod domem, ale przeszkadza przechodzący patrol. Rywale rozchodzą się.
Dyrektor liceum namawia Kmitę, by upił się i tym samym nie był zdolny do wyjazdu o świcie. Porucznik trafia do aresztu, gdzie odwiedza go oficer polityczny i przynosi wiadomość o śmierci przyjaciela. Poleca zwolnić Kmitę. Andrzej - zrozpaczony i bezsilny - nie ukrywa łez.
We wsi, w której mają się odbyć wybory, porucznik bezskutecznie poszukuje wójta. Poznaje Huberta, funkcjonariusza UB, który oferuje mu swą pomoc. U kupca Polsnera spotyka sekretarza gminy i księdza. Ksiądz obiecuje pomóc w zorganizowaniu wiecu - ogłosi termin z ambony. Mówi jednak, że tutaj nikt poza PSL nie ma szans. Przypadkowo spotkani trzej młodzi "leśni" zdradzają, że dowódcą miejscowego oddziału jest ,,Żbik". Andrzej wie, że to kapitan Lenczak.
Rano Andrzej i plutonowy Garbowski ratują wioskę przed szaleńcem grożącym wysadzeniem wsi w powietrze i rzucającym wokół granatami. Prowadząc pluton przez las Andrzej spotyka Dankę. Teraz już wie, że Danka jest łączniczką. Prosi ją, by przekazała Żbikowi, iż nie chce bratobójczej walki i nie sprowokowany sam jej nie zacznie.
Porucznik doprowadza do zwolnienia sołtysów, aresztowanych przez komendanta sąsiedniego posterunku milicji. Zwolnieni z aresztu przychodzą do Kmity, proszą o sprawiedliwość: folksdojcz Łosiński korzysta z wolności, ponieważ jest zięciem komendanta posterunku MO - Terpichowskiego. Kmita aresztuje Łosińskiego, a Hubert zdejmuje Terpichowskiego ze stanowiska.
Na wiecu przedwyborczym Kmita tłumaczy swe zamiary zebranym chłopom, obecny na wiecu człowiek z lasu ucieka przez okno. Mający największy posłuch u chłopów prezes miejscowego PSL dyskutuje z Kmitą.
Przyjaciele robią porucznikowi niespodziankę - małe przyjęcie z okazji 21 urodzin Andrzeja. Rozbawieni i pijani urządzają fajerwerki z rakiet. Nad ranem przyjeżdżają zaalarmowani sygnałami świetlnymi siły UB z całego powiatu. Wraz z nimi oficer polityczny. By uniknąć kary, Andrzej opowiada naprędce skleconą historię o potyczce z leśnymi, wskazując wymyślony kierunek ich ucieczki. Żołnierze dzielą się na dwie grupy i wyruszają na poszukiwania. Przypadkowo wybrany kierunek okazał się jednak prawdziwy. Kiedy pluton porucznika dociera do wsi, jest już po walce. Zginęli w niej między innymi: oficer polityczny, leśny - "narzeczony" Danki i Danka. Klęczącego nad jej ciałem Andrzeja któryś z żołnierzy informuje: "Panie poruczniku, nasi leżą dalej". "A którzy z nich nie są nasi?!" - wykrzykuje załamany Andrzej.
Rankiem Kmita samotnie idzie do oddziału Żbika. Rozmawia z nim, ale żaden nie potrafi zaproponować sensownego wyjścia. Lenczak jest świadomy beznadziejności swej sytuacji. Nie ma żadnej szansy na przerwanie bratobójczej walki. Każe puścić wolno porucznika. Pozostawiony sam - Lenczak popełnia samobójstwo...

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Varia

pokaż

Nagrody

schowaj

• 1985
  Gdańsk (Festiwal Polskich Filmów Fabularnych)-Nagroda za rolę męską
  Jan Jankowski
• 1985
  Koszalin (Koszaliński Festiwal Debiutów Filmowych "Młodzi i Film")-Nagroda za rolę męską
  w wyniku plebiscytu publiczności
  Jan Jankowski
• 1986
  Nagroda Szefa Kinematografii (Przewodniczącego Komitetu Kinematografii) za twórczość filmową-w dziedzinie filmu fabularnego
  za rok 1985; nazwa nagrody: Nagroda Kinematografii za najwybitniejsze osiągnięcia programowe w dziedzinie filmu
  Wojciech Wójcik
• 1988
  Nagroda Ministra Obrony Narodowej
  II stopnia
  Wojciech Wójcik