KRYSIA

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1990
• Beta; 25'

Film opowiada o polskiej rodzinie, która przez dwa lata hitlerowskiej okupacji ukrywała grupę ok. 40 Żydów w wybudowanym przez siebie schronie i która wraz z mieszkańcami schronu została rozstrzelana przez Niemców. Bohaterkami są dwie kobiety, które jako jedyne uszły z życiem z tej masakry.
Krysia - to wbrew pozorom nie dziewczyna. Tak - od słowa kryjówka - nazwano miejsce, w którym znalazło schronienie 34 Żydów. Krysię zbudowano na warszawskiej Ochocie, w ogrodzie, pod szklarnią. Istniała dwa lata. Niestety, z ukrywających się w niej nie ocalał nikt. Za istnienie Krysi zapłaciły też życiem cztery osoby z rodziny, która ją zbudowała. Przed wojną na Ochocie żyły tysiące Żydów. Wiosną 1941 roku musieli opuścić swoje mieszkania, sklepy, zakłady usługowe. Zniknęli z ulic i sprzed bożnicy, wzniesionej w okolicach dzisiejszej ulicy Radomskiej. Zostali zamknięci w getcie. Halina Wolska - dziś Michalecka - prowadziła sklep przy Marszałkowskiej. W pobliżu miała sklep kobieta o imieniu Maria. Przychodziła do pani Haliny. Wypytywała ją, gdzie mieszka, z kim, jak duże jest mieszkanie. W końcu spytała, czy nie przyjęłaby do siebie pewnej krawcowej. Rodzice pani Haliny, państwo Wolscy, zgodzili się. Krawcowa, młoda dziewczyna, miała kontakty z gettem. Janusz Wolski, syn gospodarzy, pojechał tam z nią. Potem przywieźli ludzi "zza muru". Początkowo ukryto ich w piwnicy. Potem powstała Krysia. Wszystko było świetnie zorganizowane. Miejsce na Krysię też wybrane doskonale. Pomyślano nawet o tym, by dostarczanie ukrywającym się żywności nie zwróciło niczyjej uwagi. Robiono to przez otwarty w tym celu sklep spożywczy. Życie 34 osób, stłoczonych w niewielkim pomieszczeniu pod ziemią, nie było łatwe. A jednak Żydzi - dotąd nie udało się ustalić nazwisk większości z nich - dobrze je sobie zorganizowali. Po zapadnięciu zmroku wychodzili do ogrodu na spacer. Dni - w kryjówce - mieli wypełnione przeróżnymi zajęciami. Uczyli się języków obcych. Historyk Ringelblum, który przebywał w Krysi z żoną i dziesiecioletnim synem, pisał. Janusz Wolski dostarczał jego prace do getta. Do dziś ocalało jego opracowanie o stosunkach-polsko żydowskich w czasie II wojny światowej oraz o sytuacji Żydów w gettach w Polsce, dostarczone zresztą do Stanów Zjednoczonych. W marcu 1944 roku przed dom Wolskich przyjechała niemiecka żandarmeria. Ktoś - do dziś nie wiadomo kto - musiał poinformować Niemców, że przechowują Żydów. Wolskich zabrano, a także ich krewnego, który także uczestniczył w utrzymywaniu Krysi. Szukając jej rozbijano kolejne szklarnie. Tymczasem Janusz Wolski pobiegł ostrzec ukrywających się. Zamknął się z nimi i razem został wywleczony z kryjówki, potem - uznany za Żyda - zgładzony z całą grupą. Izraelski Instytut Pamięci Narodowej Yad Washem uhonorował Wolskich medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. W gaju przed Instytutem posadzono drzewa opatrzone tabliczkami z ich nazwiskiem. Historię Żydów z Ochoty, Krysi i ludzi z nią związanych opowiadają w filmie: Halina Michalecka i Wanda Szadurska z domu Wolskie, mieszkanki Ochoty Cecylia Szablińska, Felicja Sobkowska i Zofia Goźlińska, pisarz Henryk Gryberg oraz historycy Teresa Perkowska i Kazimierz Józef Wroniszewski. [TVP]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Nagrody

schowaj

• 1990
  Łódź (Festiwal Mediów "Człowiek w zagrożeniu")-Nagroda Specjalna Ośrodka Telewizji Polskiej w Łodzi
  Wiktor Skrzynecki