OPIS OBYCZAJÓW, CZYLI JAK ZWYCZAJNIE WSZĘDZIE SIĘ MIĘSZA ZŁE DO DOBREGO

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  1990
• Premiera:
  1991. 04. 11
• Barwny, 100 min

Spektakl, przygotowany przez krakowski Teatr STU, spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem krytyki i publiczności i został uznany za jedno z najlepszych przedstawień sezonu (prapremiera odbyła się w marcu 1990 r.). Sukces był zaskakujący i tym większy, że literacką materię widowiska stanowił tekst zupełnie asceniczny, a nawet antysceniczny - wiekopomne dzieło księdza Jędrzeja Kitowicza (1728-1804), które dla historyków i polonistów wciąż jest niewyczerpalnym źródłem wiadomości o życiu i zwyczajach XVIII stulecia. Dokładniej, scenariusz powstał na podstawie dwóch dzieł proboszcza z Rzeczycy - "Opis obyczajów za panowania Augusta III" oraz "Historia polska", wydana pośmiertnie w 1840 r. jako "Pamiętniki do panowania Augusta III i pierwszych lat Stanisława Augusta".
Mikołaj Grabowski, twórca tego niezwykłego spektaklu, wprowadził na scenę aktorów ubranych we współczesne kostiumy. Pojawiają się więc inteligent w garniturze i paniusia w kwiecistej sukience, student w krótkich spodenkach i strażak w mundurze galowym, małomiasteczkowa dewotka, współczesny pielgrzym i nowoczesna pracownica biurowa w modnych okularach. Posługując się tekstami pisanymi przeszło dwieście lat temu, tworzą zbiorowy Polaków portret własny - taki sam w czasach saskich i teraz. Partykularyzm, pieniactwo, skłonność do zbiorowych egzaltacji, obżarstwo, opilstwo - współcześnie przybierają może trochę inne formy, ale istota rzeczy pozostaje ta sama. "Lubo nie masz nic nowego pod słońcem, jak powiedział Salomon..." - co na wstępie swego dzieła położył ksiądz Kitowicz.
Po krakowskiej premierze Andrzej Wanat napisał: "Jest to przedstawienie ważne. Bardzo ważne. Jedno z nielicznych nie pogodzonych z narastającą falą biało-czerwonej egzaltacji. Przedstawienie mówiące o polskim "czerepie rubasznym". Ten czerep śmieje się i płacze. Rechocze i lamentuje. Będziemy się śmiać razem z nim, aż poczujemy w gębach gorycz". [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj