KSIĄŻĘ NIEZŁOMNY

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  1998
• Premiera:
  1998. 12. 07
• Barwny, 90 min

Bardzo współczesna inscenizacja wielkiej klasyki romantycznej. Rozterki egzystencjonalne młodego bohatera, jego dojrzewanie i duchowa przemiana - niepokoją i intrygują. "Książę Niezłomny" (z Calderona de la Barca - widnieje na karcie tytułowej) to późny dramat Juliusza Słowackiego (1809-49), napisany w 1843, w następnym roku wydany w Paryżu. Parafraza filozoficzno-religijnej sztuki XVII-wiecznego dramatopisarza hiszpańskiego powstała w trudnym dla poety okresie - po krótkim zauroczeniu myślą Towiańskiego Słowacki wystąpił z Koła, sam podjął trud budowania własnej "genezyjskiej" doktryny filozoficznej, dla której zdobył niewielkie grono wyznawców. Jak zauważył Czesław Miłosz: "Z okresu mistycznej fazy Słowackiego, a zwłaszcza poczynając od r. 1842, pochodzą dzieła, które ani za jego życia, ani przez dziesiątki lat po jego śmierci nie wywarły żadnego wpływu, jako że pozostały w całkowitej dysharmonii z przeważającymi wówczas modami literackimi. Prace z tego ostatniego okresu zapowiadają, a nawet przekraczają francuski symbolizm, ale na ogół utwory te są trudniejsze dla przeciętnego czytelnika niż dzieła "poetów wyklętych". I dopiero kiedy pokolenie lat 1890. ze swym postrzeganiem zgodności stanów duszy i pejzażu, dźwięków i barw, weszło na scenę literacką, późny Słowacki został naprawdę odkryty". Odkrywają go też ciągle pokolenia "późnych wnuków", o czym świadczy choćby niedawna inscenizacja w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie czy obecna w Teatrze TV.
Tu romantyczna "tragedia w trzech częściach" rozgrywa się w umownie zaaranżowanej przestrzeni, w aluzyjnie pomyślanych dekoracjach i kostiumach. Młody żołnierz w mundurze jak ze Szwejka odbiera dalekopisem niepokojące wieści. Portugalscy książęta Fernand i Henryk (kostiumy współczesne, choć historia tyczy wieku XV) ze swym oddziałem schodzą z okrętów u wybrzeży Afryki. Przybyli tu nie dla "marnej potęgi", zdobyczy i sławy, ale "dla Boga i Jego chwały". Niewierni Maurowie sposobią się do obrony za murami Tangeru. Na odsiecz Królowi Fezu podąża Tarudant, który wcześniej prosił władcę o rękę jego pięknej córki. Księżniczka Feniksana przypomina sobie przepowiednię starej wiedźmy - piękność twoja będzie ceną, a kupiony towar będzie trupem. Oblegający twierdzę Portugalczycy, atakowani teraz z dwóch stron, z okrzykami Ave i Chrystus ruszają przeciwko połączonym siłom Tangeru i Fezu. Ponoszą klęskę, a infant portugalski dostaje się do niewoli. Strzelają flesze, Król chce uwiecznić moment hołdu, który składa u jego stóp Książę Fernand. Pan Fezu traktuje jednak niezwykłego więźnia jak gościa, czekając, aż drugi z braci powróci z ojczyzny i wykupi infanta "za złote Ceuty klucze". Książę Henryk wkrótce przybywa z żałobną wieścią -król Portugalii zmarł, nakazując w testamencie oddać Maurom fortecę za infanta. Chrześcijański Książę nie chce się zgodzić na to, by święte mury Ceuty, kościoły, kaplice, wpadły w ręce wyznawców Mahometa. Składa ofiarę z siebie, dobrowolnie pozostając w niewoli. Urażony w swej dumie Król skazuje jeńca na głód, poniżenie i powolną śmierć. Niewolnik w łachmanach, z rdzawym łańcuchem na szyi, cierpi takie męki, że nawet wśród Maurów budzi to już nie litość i trwogę, ale zgrozę. Król Fezu jest jednak niewzruszony w swym okrucieństwie, tak jak Książę jest niezłomny w swym męstwie i w wierze. Tymczasem na fezki dwór przybywa nowy król Portugalii, oferując za uwolnienie brata dwa takie grody jak Ceuta. Król Fezu trwa przy swoim. Don Alfonso rzuca do walki swoje hufce, jego ludzie biorą do niewoli Feniksanę, którą miał wywieźć z Fezu jej narzeczony, Tarundant. Zwycięzcy chcą dokonać wymiany jeńców. Złamany nagłą odmianą fortuny Król musi przyznać, że infant ostatecznie wymknął mu się z rąk. "Bo oto trumna się zbliża / Trumna, co do mnie należy. / A w niej oto przykład leży / Zgięty aż do mogiły / Pod nogą króla oporu". [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj