GORĄCY ODDECH PUSTYNI

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  1999
• Premiera:
  1999. 10. 17
• Barwny, 65 min

Po "Portrecie weneckim", który Teatr TV pokazał na początku roku, dziś w Studiu Teatralnym Dwójki telewizyjna inscenizacja tytułowego opowiadania z tomu "Gorący oddech pustyni". Pomieszczono w nim jedenaście opowiadań Gustawa Herlinga- Grudzińskiego z lat 1991-95, drukowanych pierwotnie m.in. w paryskiej "Kulturze". O książce wydanej nakładem "Czytelnika", nominowanej do literackiej nagrody Nike '98, Aleksander Kaczorowski napisał: "To tak naprawdę zbiór wariacji na wspólny temat: niezawinionych cierpień (...) takie i inne, nie mniej przerażające historie, zdarzają się codziennie. Są jak samo cierpienie - wszechobecne i przemilczane, bo ani nie umiemy mówić o cierpieniu, ani nie chcemy o nim słyszeć". Historię tragicznej miłości Violetty i Dereka Porterów opowiada Pisarzowi (alter ego autora?) Sędzia sądowy w szpitalu, gdzie obaj panowie trafiają po zawałach serca. Violetta była w czasie wojny sanitariuszką, pod wpływem dramatycznych przeżyć zapadła na amnezję. Mąż bezskutecznie próbował przywrócić ją życiu siłą swojej miłości. Proces mężczyzny oskarżonego o zamordowanie ukochanej był ostatnią sprawą w karierze Sędziego. Emerytowany prawnik nadal nie może do końca zrozumieć motywów tej zbrodni, ciągle do niej powraca we wspomnieniach i rozmowach. Wszystkiemu towarzyszy aura tajemnicy, doskonale oddana przez sposób filmowania przedstawionych wydarzeń. Kamera buduje niepokojący nastrój opowiadania, a aktorzy tworzą przejmujące postaci ludzi, z których każdy również naznaczony jest piętnem tajemnicy. Spektakl jest próbą znalezienia telewizyjnego ekwiwalentu dla wieloznacznej prozy Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Tuż po studiach archeologicznych Porterowie przyjechali do Włoch, osiedlili się na południu. Violetta zaczęła malować, Derek - rzeźbić. Byli w sobie szaleńczo zakochani. W maju 1939 wyjechali do Anglii, spędzili tu całą wojnę. Wrócili do Włoch w połowie lat 50. Ona zaczęła zdradzać pierwsze objawy "przechodzenia na tamtą stronę". Czytała z dziwnym nienasyceniem literaturę poświęconą okrucieństwom wojny, na wszystkich jej płótnach rozlewała się żółto- czerwona pustynia. Odchodziła coraz dalej, w głąb swojego świata. Czasami zrywała się w nocy z przerażeniem, nie wiedząc, gdzie jest. On opiekował się nią, karmił, nosił na rękach, utulał. Aż poczuł, że dłużej nie zniesie widoku umierającej za życia ukochanej istoty. Jak zeznał przed sądem, "operacja Violetty przebiegała z uśpieniem, a moja - na żywo". Cała ta historia powraca w okruchach wspomnień, wyobrażeń, skojarzeń, rekonstrukcji. Zdaniem Sędziego, dochodzenie przypomina czasami robienie niezliczonych zdjęć rentgenowskich w nadziei, że może za setnym razem odsłoni się jakaś ukryta plamka. Lecz to zabójstwo wciąż pozostaje dla niego trudną do zrozumienia, niepojętą zagadką. Zadziwiająca jest też niebywała fascynacja Pisarza przedstawionym przypadkiem amnezji, jakiś mroczny cień przesłania także jego relacje z żoną, małżonkowie nie odzywają się do siebie ani słowem. Jakiś dramat skrywa w duszy również Ksiądz, biedaczyna oczekujący w szpitalu piątego, nieuchronnego zawału. Ludzie mówią, że Pan Bóg pomieszał mu w głowie, czasami odwiedzał rybaków, schodził do morza i długo, długo mył ręce. Nie wiadomo, skąd przyszły mu na myśl słowa, które wypowiada w krótkim przebłysku świadomości - gorący oddech pustyni. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj