CIAŁOPALENIE

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  1999
• Premiera:
  1999. 10. 10
• Barwny, 80 min

"Ciałopalenie" to pod względem konstrukcji fabularnej bodaj najlepsza rzecz Bukowskiego, który, wydaje się, przeszedł znaczącą ewolucję. Nie obala już mitów i wyobrażeń społecznych, lecz pokazuje, co powszechny mit, wyznawany przesąd potrafi zrobić z jednostkami. Poważne, nie przerysowane oskarżenie o, by tak rzec, ludowy antysemityzm to jedna z najbardziej krytycznych diagnoz polskiego społeczeństwa" - pisał o sztuce branżowy "Dialog". Kilka miesięcy później, 16 lutego 1997 roku, odbyła się prapremiera dramatu w warszawskim Teatrze Powszechnym. Spektakl Władysława Kowalskiego jest telewizyjną wersją tamtego przedstawienia. Bukowski umieścił akcję "Ciałopalenia" w małym, polskim miasteczku, po roku 1989. Mieszkają tam dwaj bracia, Adam i Jacek. Adam jest bezrobotny, po odejściu żony związał się z tłumaczką Dorotą. Ich ślub jednak nie może dojść na razie do skutku, gdyż Adam, na życzenie matki - lokalnej działaczki katolickiej, najpierw musi się postarać o kościelne unieważnienie poprzedniego małżeństwa. Jacek zaś prosperuje świetnie. Ma rodzinę, jeździ toyotą, prowadzi różne nie zawsze legalne, ale za to dochodowe interesy, a niedawno został nawet radnym. Pewnego dnia życie Adama i Jacka diametralnie się zmienia. Od znajomego komendanta policji dowiadują się bowiem, że ich matka przejechała człowieka. Świadkowie twierdzą, że zrobiła to celowo, a później uciekła w nieznanym kierunku. Adam nie może uwierzyć w prawdziwość tych rewelacji. Jego matka to przecież powszechnie szanowana, emerytowana nauczycielka, współzałożycielka związków zawodowych, aktywnie uczestnicząca w życiu miejscowej parafii. Czy ktoś taki mógłby zabić z premedytacją, a potem jeszcze zbiec? W przeciwieństwie do Adama Jacek i Dorota nie przejmują się zanadto losem uciekinierki. Zmieniają jednak swe nastawienie, kiedy wychodzi na jaw, że Anna Nowacka jest z pochodzenia Żydówką, a domniemana ofiara to mężczyzna, który prawdopodobnie ponosi odpowiedzialność za tragiczną śmierć jej żydowskiej rodziny. Zrealizowana w naturalnych, surowych wnętrzach drapieżna sztuka Bukowskiego daje przenikliwy opis mechanizmów, dzięki którym przypadkowe ujawnienie pochodzenia rasowego bohaterki powoduje zdumiewające konsekwencje dla społeczności, której jest częścią. Raz są one niemal groteskowe, kiedy indziej zaś - niepokojące i wręcz groźne. Pod wpływem pozornie mało znaczącego faktu diametralnie zmieniają się ludzkie postawy; czarne staje się nagle białym i odwrotnie; to, co nie budziło cienia podejrzeń naraz okazuje się elementem spisku. Twórcom spektaklu udało się znakomicie pokazać, jak zwyczajna egzystencja małomiasteczkowej społeczności niespodziewanie przeradza się w duszny koszmar. Jak zdrowy rozsądek ginie w powodzi głupoty, zawiści, obłudy i intryganctwa. Jak, wydawałoby się, w miarę przyzwoici ludzie okazują się zakłamanymi konformistami i cynicznymi cwaniakami, próbującymi zbić kapitał na ludzkim nieszczęściu. Najbardziej porusza jednak bezradność Adama, który jako jedyny próbuje dojść prawdy o tragicznym wypadku rodzicielki i przeciwstawić się szalejącemu wokół absurdowi. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj