STÓŁ

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  2000
• Premiera:
  2000. 02. 13
• 56 min

Wzruszająca, pełna ciepła, poetycka opowieść o poszukiwaniu szczęścia. Spektakl przygotowany pod opieką artystyczną Juliusza Machulskiego, jest debiutem reżyserskim Piotra Mularuka, który napisał też scenariusz widowiska na podstawie trzech opowiadań Pawła Huellego -"Stół", "Winniczki, kałuże, deszcz", "Przeprowadzka". Wszystkie pochodzą ze zbioru "Opowiadania na czas przeprowadzki" (1991), drugiego chronologicznie tomu prozy gdańskiego autora. Wielu krytyków dostrzega zresztą, że są to "odłamki tej samej bryły", z której ulepiony był "Weiser Dawidek", rewelacyjny debiut pisarza. Opublikowana w 1987 r. powieść, wyróżniona m.in. Nagrodą Fundacji im. Kościelskich i miesięcznika "Literatura", wydawana w przekładach przez najbardziej prestiżowe oficyny we Francji, Niemczech, Włoszech, Wielkiej Brytanii, wszędzie spotykała się z entuzjazmem. Porównywano ją z prozą Guntera Grassa, a Jan Błoński uznał ją za największe wydarzenie literackie powojennego czterdziestolecia. W opowiadaniach, które stały się podstawą adaptacji, również pojawiają się motywy bliskie duchowi twórczości sławnego gdańszczanina, ubiegłorocznego noblisty - przełamywanie polsko-niemieckich stereotypów, podobnie sentymentalny stosunek do rodzinnego miasta, równie żywe i naturalne reminiscencje przeszłości: niemieckie u Huellego, co polskie u Grassa. Opierając się na tradycji rodzinnej i lokalnej, urodzony w 1957 roku pisarz powraca do wydarzeń rozgrywających się tuż po II wojnie światowej. Inteligencka rodzina osiadła w Gdańsku próbuje odnaleźć się w nowej, trudnej rzeczywistości. Ojciec odrzuca wszystko, co sowieckie, Matka nienawidzi wszystkiego, co niemieckie, jakby nadal rozdzielała ich niewidoczna granica, "jak wtedy, w roku trzydziestym dziewiątym, gdy kraj ich dzieciństwa, pachnący jabłkami, chałwą i drewnianym piórnikiem, w którym grzechotały kredki, rozdarto niczym sztukę płótna na dwie części, między którymi łyskała srebrna nitka Bugu". Animozje wybuchają przy lada okazji, a wszystko ogniskuje się wokół stołu. Ojciec odkupił go w 1946 roku od pana Polaske z Zaspy za parę wojskowych butów i trochę masła z UNRRY, gdy wysiedlony z Gdańska Niemiec szykował się do wyjazdu na Zachód. Dla Ojca socjaldemokrata Polaske, więziony przez nazistów w Stutthofie, był porządnym człowiekiem, dla Matki, jak wszyscy Niemcy - zbrodniarzem. Masywny, dębowy mebel staje się intruzem w domu, wszyscy chcą się go pozbyć. Gdy wreszcie Ojcu udaje się zniszczyć niechcianą pamiątkę po niedawnej przeszłości w trakcie próby naprawy stołu, pojawia się kolejny problem - skąd wziąć nowy stół, porządny, okrągły, własny. Ojciec zdobywa adres pana Kaspara na Żuławach, który robi stoły "jak przed wojną". Spotkanie z Kasparem i jego żoną, poznanie ich przeszłości, którą chronią przed obcymi, sprawia, że towarzyszący Ojcu chłopak zaczyna innymi oczyma patrzeć na świat. Wyobraźnię wrażliwego, myślącego dziecka może wyzwolić wszystko, także winniczki, które zbiera wraz z tatą na niemieckim cmentarzu, zarośniętym i nieczynnym, gdy usunięty z pracy w stoczni inżynier traci również możliwość zarobkowania na dworcu, bo "z takimi poglądami" i papierami nie może nawet zamiatać peronów. Wyobraźnę rozpalają stare fotografie i muzyka, dobiegająca z mieszkania dawnej właścicielki domu, pani Grety. Mimo zakazu Matki, chłopak przekrada się do pokoju samotnej, starej kobiety, która gra mu Wagnera i dzieli się wspomnieniami, żyjącymi już tylko w niej. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj