SIMPATICO

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  2000
• Premiera:
  2000. 11. 12
• 108 min

Sam Shepard należy do czołowych, współczesnych dramaturgów amerykańskich. Urodzony w 1943 roku pisać zaczął bardzo wcześnie. Debiutował jednoaktówkami, na tyle jednak interesującymi, że wkrótce uznano go za jedną z największych nadziei dramatu amerykańskiego. Znalazł się w elitarnej grupie "młodych, obiecujących", razem z Langfordem Wilsonem i Davidem Mametem. Nie zawiódł oczekiwań. Do 1980 roku napisał kilkadziesiąt sztuk, z których większość została dobrze przyjęta i weszła na stałe do repertuaru teatrów za oceanem ("Prawdziwy zachód", "Kły zbrodni", "Buried Child"). W latach osiemdziesiątych częściowo zarzucił dramatopisarstwo na rzecz aktorstwa (nominacja do Oscara za rolę w "Pierwszym kroku w kosmos"), scenariopisarstwa (Złota Palma za "Paryż, Texas") i reżyserii filmowej. Oprócz Stanów Zjednoczonych największą popularnością cieszy się w Anglii. Dramaturgia Sheparda oscyluje wokół typowo amerykańskich tematów, zwłaszcza właściwych temu krajowi mitów i pojęć - symboli, takich jak "amerykański sen", "sukces" itp. W jego sztukach ideały, zwyczaje i charakterystyczne przejawy "amerykańskiego stylu życia" spotykają się w różnych układach i wzajemnie oddziałują na siebie, co prowadzi nierzadko do zaskakujących i niezbyt optymistycznych wniosków. Shepard lubi mieszać elementy komediowe z tragicznymi, chętnie sięga do arsenału groteski i poetyki surrealistycznej. "Simpatico", podobnie jak wiele innych jego sztuk, szybko zdobyła sobie uznanie krytyki, publiczności i...filmowców. Pięć lat po premierze w nowojorskim Joseph Papp Theatre (1994) została przeniesiona na ekran przez Matthew Warchusa. W rolach głównych wystąpiły wielkie hollywoodzkie gwiazdy: Nick Nolte, Jeff Bridges i Sharon Stone. Pod względem tematycznym "Simpatico" nie zaskakuje. Kryzys wartości, rujnująca ludzkie wnętrze gonitwa za pieniądzem, gorycz przemijania to motywy bliskie Shepardowi od dawna. Również dwaj główni bohaterowie, zamieniający się niespodziewanie życiowymi rolami pojawiali się już w jego dramatach wcześniej (choćby "Prawdziwy zachód"). Spektakl Mariusza Grzegorzka (prapremiera w stołecznym Teatrze Powszechnym w maju 1999) jest jednak bardzo pesymistyczny. "Simpatico" w jego ujęciu trudno uznać za "komedię serio", jak nazwali sztukę amerykańscy krytycy. To raczej ponura opowieść o ludziach wzajemnie się zadręczających, żałosnych, wypalonych wewnętrznie. Zamknięci w czerwono oświetlonym pudełku pokoju, kadrowani nerwowo rozbujaną kamerą, prowadzą ze sobą brudne gierki, wzajemnie się oszukując i szantażując. Związani grzechem popełnionym w przeszłości nie potrafią dokonać autentycznego rozrachunku z własnym sumieniem i ze sobą nawzajem. Tak jakby jedynym sposobem zabliźnienia dawnych ran było zadawanie sobie nowych. Dwaj przyjaciele, Carter i Vinnie spotykają się po latach niewidzenia. Niegdyś popełnili przestępstwo, złamali życie niejakiemu Simmsowi - niewinnemu człowiekowi, robiąc na tym świetny interes. Afera, którą sprokurowali, stała się przełomowym momentem w ich biografiach. Cartera doprowadziła do wielkich pieniędzy, Vinniego do biedy. Carter ożenił się z Rosie, byłą żoną Vinniego, ten ostatni zaś wybrał samotność. Teraz jednak ma kłopoty. Zdenerwowany Carter obawia się, że przez lekkomyślność dawnego przyjaciela mogą wyjść na jaw ich ciemne sprawki z przeszłości. Zdziwaczały Vinnie nie wiedzieć czemu dał znajomej dziewczynie Cecilii kilka pornograficznych zdjęć, dzięki którym niegdyś pogrążyli Simmsa. Fotografie przedstawiają bowiem, jak uprawia wyuzdany seks z Rosie. Carter postanawia za wszelką cenę odzyskać kompromitujące fotki. Podczas jego pobytu u Cecilii Vinnie z resztą zdjęć wyjeżdża bez uprzedzenia. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj