KUSZENIE CICHEJ WERONIKI

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  2000
• Premiera:
  2001. 04. 08
• Barwny, 85 min
  Przeniesienie spektaklu z Teatru Polskiego we Wrocławiu, premiera 17.05.1997.

Upadająca siedziba rodowa, gdzieś na prowincji. Zrujnowane, zaniedbane domostwo zamieszkują cztery osoby: Weronika - starzejąca się panna, jej zdziwaczała ciotka, Johannes - platoniczny adorator Weroniki oraz przejściowo wynajmujący pokój Demeter. Weronika jest rozdarta pomiędzy uczuciem do Johannesa oraz czysto fizyczną fascynacją, jaką wzbudza w niej Demeter. Pomiędzy trojgiem toczy się wyrafinowana gra. Więź Weroniki z Johannesem ma aspekt głęboko duchowy. Ich myśli rozchodzą się jednak w rozbieżnych kierunkach. Johannes usiłuje dociec tajemnicy boskości, Weronika zaś rozmyśla o sile instynktów zwierzęcych w naturze ludzkiej. Demeter, który jest wcieleniem pierwotnych instynktów, pociąga ją coraz bardziej, tak dalece, że jest gotowa zaryzykować zbliżenie. Eksperymenty bohaterki paradoksalnie zbliżają ją do Johannesa - wtedy, gdy jest już za późno. "Kuszenie cichej Weroniki" to kolejna w artystycznym dorobku Krystiana Lupy adaptacja prozy Roberta Musila ("Marzyciele", "Człowiek bez właściwości"). W 1997 r. powstała sceniczna adaptacja opowiadania - w Teatrze Polskim we Wrocławiu "Kuszenie cichej Weroniki" było częścią dyptyku zatytułowanego "Dama z jednorożcem". Przenosząc spektakl do Teatru TV, reżyser odwołał się do konwencji filmowej, zawierzając doświadczeniu i talentowi współpracującego z nim reżysera filmowego, Leszka Wosiewicza. Wiele ujęć kręcono "z ręki", kamera błądząca od twarzy do twarzy, poszukująca punktu oparcia w przestrzeni - pomagała przekazać to, co nie nazwane. Co rodzi się między ludźmi, co w nich samych z trudem przebije się do świadomości. Telewizyjną wersję spektaklu nagrywano w autentycznych wnętrzach - w starym, poniemieckim gospodarstwie na Dolnym Śląsku i w malowniczych plenerach nad Bobrem. Architektura wielkiego domu z krużgankami, wzniesionego z kamienia, dzisiaj popadającego w ruinę, również uwydatniała mroczny klimat prozy Musila. Przez dziurawe sklepienie dachu wpadają promienie światła. Pogrążony w rozmyślaniach mężczyzna kieruje swe myśli ku Bogu, próbuje nazwać coś, co tkwi w nim i domaga się określenia. Chce zgłębić istotę spraw istniejącch poza horyzontem ludzkiej świadomości. Kobietę niezbyt interesują nie zbadane przeczucia, poszukiwanie słów, które miałyby wyrazić kierunek bez kierunku, ruch bez ruchu. Fizyczna bliskość mężczyzny o znaczącym imieniu Demeter mąci myśli Weroniki. W jej świadomości obsesyjnie powraca scena, w której ten prostacki osiłek zachował się tak, jak uduchowiony Johannes nigdy by się nie ośmielił. Weronika ma mgliste pojęcie o tym, czym człowiek może być dla człowieka. Nie chce żyć tak, jak egzystowała od urodzenia, wciąż w tej samej, stale degradującej się przestrzeni, materialnej i duchowej. Jednak gdy Johannes prosi ją, by razem odeszli, odrzuca propozycję. Całym jej życiem jest ten olbrzymi dom z pokruszonymi tynkami, gdzie dudni wiatr i echo kroków, z wielką jadalnią, gdzie obok ogromnego stołu na wiele nieobecnych osób leży sterta suszącego się ziarna. Przy stole siadają stale ci sami, bardzo już nieliczni domownicy, powtarzają zbanalizowane rytuały, mówią te same słowa lub milczą, rozdzieleni przestrzenią i własnymi obsesjami. Johannes wreszcie decyduje się wyjechać. Gdy jego pociąg "wgłębia się w swym pracowitym dążeniu w krajobraz", Weronika cofa się ku temu, co dobrze znane, jak temat z wariacjami. Jeszcze raz przeżywa scenę pocałunku i rozstanie z Johannesem. Widzi we wspomnieniach obrazki koguta i kur na podwórku, swoją przygodę z Demetrem, bójkę dwóch mężczyzn, rodzinne posiłki. Przypomina sobie upiorne opowieści ciotki i jej wypominanie: nigdy nie kochałaś, zawsze tylko czekałaś. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj