NIGDY TU JUŻ NIE POWRÓCĘ

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  1990
• Premiera:
  1990. 04. 19
• 80 min
  
  Rejestracja spektaklu 22-24.02.1990, klub studencki "Stodoła" w Warszawie.

"Nigdy tu już nie powrócę" to najbardziej intymny spektakl w naszej cywilizacji. W czasach paradoksalnej konsumpcji, masowych komunikacji, morderstw, pozostaje mała rzecz - życie indywidualne" - mówił na konferencji prasowej w Rzymie Tadeusz Kantor (1915-90). Spektakl, uznany przez krytykę za "krańcową manifestację teatru indywidualnego", miał swą światową prapremierę w Mediolanie 24 kwietnia 1988 r. (koprodukcja polsko-włosko-francusko-niemiecka). Wystawiony potem na scenie Starego Teatru w Krakowie, został zarejestrowany dla Teatru Telewizji podczas gościnnych występów Teatru Cricot 2 w klubie studenckim "Stodoła" w Warszawie w dniach 22 - 24 lutego 1990 r. W autorskim przedstawieniu (scenariusz, reżyseria, scenografia, zdjęcia) Tadeusz Kantor po raz pierwszy pojawił się również jako aktor. Występując jako Ja - we własnej osobie, opowiadał o sobie i swoim życiu, swojej twórczości. Spektakl jest kolażem jego wspomnień i cytatów z własnych, poprzednich przedstawień, poczynając od "Powrotu Odysa" (1944) z okresu Eksperymentalnego Teatru Podziemnego, poprzez wieloetapowe, różnorakie gry z Witkacym w Teatrze Cricot 2 (1956-1972), realizujące idee "teatru informel" ("W małym dworku"), "teatru zero" ("Wariat i zakonnica"), "teatru happeningowego" ("Kurka wodna), "teatru niemożliwego" ("Nadobnisie i koczkodany"), aż po trylogię składającą się na Kantorowski "teatr śmierci" (1975-1982) - "Umarła klasa", "Wielopole, Wielopole", "Gdzie są niegdysiejsze śniegi".
Zaliczone do Złotej Setki przedstawienie to swego rodzaju spektakl w spektaklu - suma dzieła artysty albo artystyczna autobiografia, rozumiana jako obsesyjna, symboliczna podróż przez zakamarki pamięci osobistej. Kantor nie stroni przy tym także od symboliki liczb, uznając, że jako artysta narodził się dla teatru w roku czterdziestym czwartym ("Powrót Odysa") i po czterdziestu czterech latach dokonuje podsumowania swej działalności artystycznej, pod przewrotnym tytułem "Nigdy tu już nie powrócę". Spotkanie z widmami przeszłości i postaciami z niegdysiejszych przedstawień odbywa się w podrzędnej knajpie, gdzieś na pograniczu jawy i snu. Schodzą się tu Kurka Wodna i bohaterowie z tej samej sztuki, Lady Angielska i Wielki Gimnastyk, Księżna Kremlińska i Kobieta z łapką na szczury z "Nadobniś i koczkodanów", Wisielec i Gracz z "Niech sczezną artyści", obaj kardynałowie-bliźniacy z "Gdzie są niegdysiejsze śniegi", postaci z "Umarłej klasy", "Wielopola...", ksiądz i rabin, najeźdźcy i męczennicy sprawy narodowej, oprawcy i ofiary... Bohaterowie końca XX wieku, Kantorowskiej wizji świata i teatru. Pośród nich krążą obdarta knajpiana posługaczka - Dziwka Bosa i panna młoda w welonie - Ta Pani, dla której Ja - we własnej osobie aranżuje cały spektakl. Dwie kobiety, intrygujące swą niemą obecnością, stoczą ze sobą wspaniałą walkę, obie niezwyciężone, jak Śmierć i Miłość. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Varia

pokaż