NATAN MĘDRZEC

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  1992
• 81 min

"Był założycielem nowej, oryginalnej niemieckiej literatury. W jego wszystkich utworach wyczuwa się wielką społeczną myśl, ten sam postępowy humanizm i tę samą "dobrą nowinę", dla której on "prostował ścieżki". Jego styl jest podobny do stylu rzymskich budowli: największa trwałość przy największej prostocie" - z entuzjazmem pisał o autorze Heinrich Heine. Nazwisko Gottholda Ephraima Lessinga (1729-81) wymienia się często obok Goethego i Schillera, choć jego utwory gorzej zniosły próbę czasu niż dzieła jego wielkich następców. Szczytowym osiągnięciem w dorobku Lessinga jest dramat "Natan mędrzec" (1779), głoszący idee tolerancji religijnej ponad podziałami rasowymi i wyznaniowymi.
Miejscem akcji jest średniowieczna Jerozolima z okresu wojen krzyżowych, Święta Miasto, w którym spotykają się trzy wielkie systemy religijne i trzy kultury: chrześcijańska, żydowska i mahometańska. Tytułowy bohater, bogaty i mądry Żyd, wychowuje chrześcijańską sierotę, która zresztą okaże się bratanicą sułtana i siostrą krzyżowca. Natan mędrzec potrafi przekonać i patriarchę jerozolimskiego, i sułtana, że nie ma "ważniejszej" religii, bo każda zawiera w sobie pierwiastek boskiej mądrości. Nie ma "lepszej" wiary, bo dla każdego człowieka najlepsza jest ta, która jest mu najbliższa. I każdy powienien być przede wszystkim człowiekiem w pełnym tego słowa znaczeniu, a dopiero potem wyznawcą jakiejś religii.
Przygotowany w gdańskim ośrodku telewizyjnym spektakl Krzysztofa Babickiego to pierwsza w powojennej Polsce inscenizacja dramatu Lessinga. Ma on typową dla oświeceniowej przypowiastki filozoficznej luźną kosntrukcję postaci i zdarzeń. Ten charakter dzieła podkreślają wykorzystane w widowisku rozwiązania formalne. Reżyser przyjął konwencję próby teatralnej - tylko część spektaklu rozgrywa się na scenie, pozostałe fragmenty tekstu aktorzy "przepowiadają" sobie w garderobie, w bufecie, jakby prywatnie, zerkając do egzemplarza sztuki. Jednocześnie na zainstalowanych w teatrze monitorach oglądają obrazy ze współczesnej Jerozolimy, co formalny dodatkowo uzmysławia wciąż aktualny wydźwięk osiemnastowiecznego dramatu - filozoficznej przypowieści o potrzebie tolerancji wobec odmiennych poglądów religijnych i politycznych, cudzych uczuć, innego sposobu życia. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj