MALOWANA ŻONA

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  1994
• Premiera:
  1994. 12. 17
• Barwny, 70 min

"Madzia znaczy radość życia" - mówili jej przyjaciele. Siostra poetki Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i artysty malarza Jerzego Kossaka, córka mistrza Wojciecha, była autorką cieszących się nie słabnącym powodzeniem powieści, felietonów satyrycznych, humoresek. Już pierwsza książka Magdaleny Samozwaniec (1899-1972) "Na ustach grzechu"- finezyjna parodia "Trędowatej" - przyniosła dwudziestotrzyletniej debiutantce rozgłos i opinię autorki o najbardziej ciętym dowcipie. "Każdy walczy, czym może, jeden bronią palną, drugi szpilkami i szpileczkami - pisała w "Mojej wojnie trzydziestoletniej". - Z kołtuństwem, drobnomieszczaństwem, "babstwem" i przesądami walczyłam bardzo po kobiecemu. Raz targałam kawiarnianą paniusię za utlenione kudełki, innej dawałam tylko kuksańca w bok, a znów którejś robiłam bolesny zastrzyk cieniutką igiełką... pod samo żebro. Wpadałam również pomiędzy otępiałych brydżystów, którzy poza kartami nie widzieli świata bożego i "boskich" kobiet, z drwiącym śmiechem waliłam ich kartami po głowie". Tak było w jej głośnych książkach przedwojennych - "Maleńkie karo karmiła mi żona", "Wielki szlem", "Wróg kobiet". Ostrego pióra satyryka nie wypuściła z ręki do końca życia - po wojnie wydała m.in zbiory felietonów satyrycznych i powieści: "Tylko dla kobiet", "Tylko dla mężczyzn", "Błękitna krew", "Młodość nie radość", "Czy pani mieszka sama?", "Młodość dla wszystkich" (wyd. pośmiertnie). Do dziś popularnością cieszą się opowieści autobiograficzne poświęcone jej rodzinie i ukochanej siostrze, "Maria i Magdalena" i "Zalotnica niebieska" (też wyd. pośmiertnie). Drugi mąż Magdaleny Samozwaniec, Zygmunt Niewiadomski, w książce "30 lat życia z Madzią" napisał: "Z piekielną zawziętością niszczyła wszystko, co trąciło fałszem, udawaniem, co było tylko pozą życia, co wymuszone i nienaturalne". Nieokiełznany temperement satyryka podyktował jej też kilka utworów scenicznych, lecz tylko "Malowana żona" odniosła prawdziwy sukces. Sztukę wystawił w 1924 w warszawskim Teatrze Małym sam Aleksander Zelwerowicz, obsadzając w niej aktorów tej miary, co Władysław Grabowski, Mariusz Maszyński, Leokadia Pancewicz. Projekty dekoracji wykonała sama autorka, absolwentka szkoły zdobnictwa prof. Buszko w Krakowie. W "Marii i Magdalenie" napisała: "Nie była to ani komedia, ani farsa, tylko zbiór zabawnych scenek z krakowskich malarzy, upstrzonych niecenzuralnymi dowcipuszkami. Genialny Zelwer czuł, że tego scenicznego figla nie powinno się wystawić tak jak normalną sztukę, że cała inscenizacja musi iść w parze z owym dziwolągiem". W pełni powodzenia "dziwoląg" zszedł z afisza, ustępując miejsca "Szoferowi Archibaldowi", którym na tej samej scenie zadebiutowała Maria Pawlikowska.
W "Malowanej żonie" Magdalena Samozwaniec z dobrotliwą kpiną przedstawia doskonale jej znane krakowskie środowisko artystyczne z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Ośmiesza domorosłych "twórców", zadufanych w sobie i żałośnie prowincjonalnych. Nie oszczędza też pań - na równi dam z towarzystwa i kur domowych. Kreślone przez nią postaci czasami bliskie są karykatury, ale nigdy nie przekraczają granic prawdopodobieństwa psychologicznego. Główna bohaterka jest oną nawiedzonego pacykarza. Malarzyna zaniedbuje swoją młodą towarzyszkę życia, za to adorują ją inni mężczyźni. "Żona malowana", zresztą jako jedyna w tej komedii, budzi też wyraźną sympatię autorki, która po swojemu, żartobliwie, opowiada się za prawem kobiety do własnego życia, samodzielnego podejmowania decyzji, bycia sobą w każdej sytuacji. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj