OPIS PORANKA

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  1995
• Premiera:
  1996. 04. 17
• 53 min

"Wszystko, co piszę, jest rekonstrukcją wydarzeń wydobywanych z pamięci. W "Skrawku czasu" nazwałam to grzebaniem w ruinach pamięci" - powiedziała Ida Fink (ur. 1921), pisarka w Polsce prawie nie znana, członkini Związku Autorów Piszących po Polsku w Izraelu, gdzie mieszka od 1957 r. Urodziła się w Zbarażu, miasteczku na terenie dzisiejszej Ukrainy, tuż przed wojną rozpoczęła studia w konserwatorium lwowskim. "Mój ojciec był lekarzem, matka nauczycielką przyrody w gimnazjum. Wychowałam się w domu świadomego żydostwa, ale w kulturze polskiej. Mimo że władam hebrajskim, piszę po polsku (...) nigdy nie zdołałam przekroczyć granicy, jaka dzieli język codzienny od literackiego" - wyznała w rozmowie z polską dziennikarką, gdy po 37-letniej nieobecności w kraju po raz pierwszy wraz z siostrą przyjechała do Polski. W czasie wojny obie uciekły ze zbaraskiego getta, zaopatrzone w aryjskie papiery - gehennę "podwójnego życia", wiecznej czujności i strachu przed szantażystami opisała w znanej polskim czytelnikom powieści "Podróż" (Wyd. "Aneks", 1990). Wcześniej, również dzięki londyńskiej oficynie, ukazał się w Polsce uhonorowany holenderską nagrodą im. Anny Frank (1985) tom opowiadań "Skrawek czasu" (Zurych 1983, Londyn 1987). Jej opowiadania pojawiały się na łamach m.in. "Zeszytow Literackich", sztuki były drukowane w "Dialogu", m.in. "Stół", "Ślad" i prezentowany dzisiaj "Opis poranka".
Akcja sztuki rozgrywa się podczas okupacji. Ocalałe z pogromu żydowskie małżeństwo przez kilka lat ukrywa się w chłopskiej stodole. Nie widują nikogo poza swoimi gospodarzami. Z biegiem dni i miesięcy to odosobnienie staje się nie do zniesienia. Wspomnienia z przeszłości, którymi ciągle żyją Klara i Artur, są nieprzerwanym pasmem cierpień. Nakłada się na to poczucie winy z powodu zagubienia podczas pogromu Żydów 3-letniej córeczki. Efektem bolesnej wiwisekcji, której dokonują małżonkowie, jest wyznanie, że opuścili własne dziecko, by urealnić szanse swojej ucieczki z miejsca kaźni. Kobieta nie wytrzymuje potęgującego się napięcia psychicznego, ustawicznego rozdrapywania ran. Popada w depresję. Mężczyzna usiłuje ratować pozory "normalności" życia, narzucając sobie ścisły reżim mniej lub bardziej fikcyjnych zajęć. Jednym z nich - z jego punktu widzenia najważniejszym - jest "pisanie" w pamięci powieści. Każdy dzień zaczyna się od opisu poranka. Cały dramat, utkany z powtarzających się słów, kwestii i gestów, przypomina "Końcówkę" Becketta. Realizatorzy spektaklu równolegle do akcji właściwej poprowadzili obsesyjnie powracający wątek przeszłości, wykorzystując paradokumentalne zdjęcia filmowe.

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj