DON CARLOS

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  1995
• Premiera:
  1996. 02. 19
• Barwny, 124 min

Inscenizacja jednego z bardziej znanych dramatów Fryderyka Schillera (1759-1805), najwybitniejszego obok Goethego przedstawiciela niemieckiego klasycyzmu, który swymi dziełami torował drogę nowym ideom, jakie niósł romantyzm. Nad "poematem dramatycznym w pięciu aktach" pracowal Schiller cztery lata - "Don Carlos" ukazał się drukiem w 1787 r., a premiera odbyła się w Mannheim w kwietniu 1788. Tekst jest więc świadectwem dojrzewania dwudziestoparoletniego autora. "Zmieniło się we mnie wiele rzeczy i sztuka ta musiała dzielić koleje moich myśli i uczuć (...) Zrodziły się we mnie pojęcia nowe, odmienne od poprzednich; nawet Carlos stracil więc łaski, może dlatego, że wyprzedziłem go wiekiem, za to margrabia Posa zajął jego miejsce" - tłumaczył autor ewolucję dzieła od dramatu rodzinnego do wielkiego dramatu politycznego. Reżyser Laco Adamik, który już wcześniej wystawiał "Don Carlosa" w Starym Teatrze w Krakowie i w Teatrze Studio, niejednokrotnie pokreślał, że uważa ten utworów za arcydzieło europejskiej literatury. Schillerowski dramat władzy i dramat miłości to dzieło o walorach uniwersalnych, zawierające wiele istotnych prawd dotyczących idei wolności, humanizmu i znienawidzonego totalitaryzmu.
W telewizyjnej inscenizacji reżyser obsadził w roli tytułowej młodego aktora Teatru Studio, Jerzego Łazewskiego - Don Carlos jest jego pierwszą dużą rolą w Teatrze TV. Ogromną rolę w widowisku odgrywa też scenografia Barbary Kędzierskiej, podkreślająca przepych dworu hiszpańskiego, a także przepiękne, bogate kostiumy, wykonane na podstawie historycznej ikonografii. Główna intryga dramatu odwołuje się do wydarzeń autentycznych - miłości hiszpańskiego infanta do francuskiej księżniczki Elżbiety Valois, córki Katarzyny Medycejskiej, którą ojciec odebrał Don Carlosowi i uczynił "pierwszą z Hiszpanek". Uczucia pasierba i równie młodej macochy oraz tragiczna miłość księżniczki Eboli do następcy tronu tworzą podstawowy zrąb "dramatu miłości". Ale życie na dworze króla Hiszpanii to nierozerwalny splot wielkich uczuć i wielkiej polityki, namiętności i intryg. W "dramacie władzy" czołową rolę odgrywa królewski kapelan ojciec Domingo, Wielki Inkwizytor, zbuntowany książę Alba i inni grandowie hiszpańscy, a przede wszystkim - niezłomny szermierz wolności markiz Posa i oczywiście sam Filip II. Często przedstawiany wyłącznie jako fanatyk i despota, tutaj ma w sobie wiele cech ludzkich. Dlatego tym bardziej przejmujący staje się konflikt między tyranem a orędownikami swobody myślenia, pomiędzy racją stanu utożsamianą z ideą absolutyzmu - a ideą wolności, która jedyna może zapewnić szczęście człowiekowi i ludzkości. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj

Patrz także:

schowaj

• 1973
  DON CARLOS
  Spektakl telewizyjny / Fryderyk Schiller / Maciej Z. Bordowicz
• 1981
  DON CARLOS
  Spektakl telewizyjny / Fryderyk Schiller / Ryszard Bugajski