RUTHERFORD I SYN

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  1996
• Premiera:
  1996. 12. 19
• 116 min

Polska prapremiera sztuki Githy Sowerby. Autorka rozpoczynała karierę literacką od utworów dla dzieci, jej pierwszą próbą dramatopisarską były "Little Plays for Little People" (Małe sztuki dla małych ludzi). Największy sukces sceniczny odniósł napisany w 1912 r. dramat "Rutherford i syn". Pełna autobiograficznych wątków sztuka klimatem przypomina dramaty Ibsena, Strindberga, Gorkiego, po trosze Czechowa. Portret angielskiej "rodziny we wnętrzu" w 1994 r. wystawił National Theatre w Londynie. Spektakl wyreżyserowany przez Katie Mitchell zebrał przychylne recenzje, podkreślano zwłaszcza to, że wiarygodność zarysowanych na scenie konfliktów sprawia, iż historia Rutherfordów nie jest "odgrzebanym literackim znaleziskiem", lecz prawdziwym obrazem dramatów rozgrywających się pod niejednym rodzinnym dachem.
W telewizyjnej inscenizacji Mariusza Grzegorzka największym atutem mrocznego dramatu rodzinnego są wyraziste portrety psychologiczne bohaterów. Główną postacią jest John Rutherford - głowa rodziny, właściciel i dyrektor huty, człowiek oschły, twardy, gotów zniszczyć każdego, kto nie podporządkuje się jego woli. Jedynym sensem jego życia jest praca, jedynym celem - utrzymanie huty, którą stworzył i dla której poświęcił wszystko. Despotyczny ojciec, bezwzględny i okrutny, rujnuje życie trojga swoich dzieci. Dick, pastor, budzi jego najgłębszą pogardę. Nieustannie sekowany, bezskutecznie próbujący pogodzić nakaz miłości i szacunku dla ojca z obowiązkiem służenia swoim parafianom, dla których Rutherford jest tyranem i ciemiężcą, postanawia opuścić rodzinny dom. Janet, nieszczęśliwa, zgorzkniała stara panna, obarczona wszystkimi obowiązkami domowymi jak służąca, potajemnie kocha się w Martinie, robotniku z huty, jedynym mężczyźnie, który obarzył ją uczuciem. Gdy ojciec dowiaduje się, że jego własna córka, dziewczyna nosząca szanowane w okolicy nazwisko, zadaje się "jak pierwsza lepsza" z prostym robotnikiem, wyrzuca ją z domu. Najbardziej faworyzowany przez ojca John-junior także go rozczarowuje. Ożenił się z dziewczyną, której stary Rutherford nigdy nie zaakceptował, a teraz jawnie buntuje się przeciw ojcu, domagając się zapłaty za swój wynalazek - nową metodę taniego wytopu metalu. Rutherford wymusza na przywiązanym do huty i pracodawcy Martinie wykradzenie receptury Johna, tłumacząc, że bez tego zakład długo nie pociągnie. Gdy zdobywa już patent, w jednej chwili zwalnia robotnika, który przepracował dla niego 25 lat. Martin odchodzi, w świat wyrusza również rozżalony, załamany John. Ogromny dom Rutherforda pustoszeje. Synowa uświadamia mu brutalną prawdę. Stracił wszystkich bezpowrotnie, został sam. Nie ma następcy, gdy umrze, huta zostanie sprzedana, nowy właściciel zmieni jej nazwę i po wielkim Rutherfordzie nie pozostanie żaden ślad. Mary proponuje teściowi osobliwą transakcję - odda mu swego syna Tony'ego pod warunkiem, że przez 10 lat nie będzie się wtrącał do jego wychowania, nie będzie go straszył ani próbował kształtować na własną modłę. Dzięki temu ona i dziecko zyskają poczucie materialnego bezpieczeństwa, a Rutherford zdobędzie dziedzica fortuny. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj