KSIĘŻNICZKA TURANDOT

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  1996
• Premiera:
  1996. 12. 02
• 102 min

Ta "Turandot" nie ma nic wspólnego - poza literacką anegdotą - ze znaną operą Pucciniego. A jej sceniczna podstawa, baśń fantastyczna (fiabe) wenecjanina Carla Gozziego (1720-1806), też jest tylko pretekstem do wspaniałej zabawy w teatr. Przedstawienie powstało pierwotnie w Starym Teatrze w Krakowie (premiera w listopadzie 1990). W inscenizacji Rudolfa Zioły - reżysera, który ma w dorobku interesujące spektakle m.in. według "Onych" Witkacego, "Wujaszka Wani" Czechowa czy "Psiego serca" Bułhakowa - osiemnastowieczna "Księżniczka Turandot" (1762) stała się baśnią współczesną. Zarejestrowana dla Teatru TV na deskach Starego Teatru zyskała nowy kształt, a twórczy przekład na język medium telewizyjnego pozwala postawić tę inscenizację w rzędzie spektakli wybitnych. "Aktorzy są najważniejsi. Wszystko im służy: reżyseria, muzyka, znakomita scenografia Andrzeja Witkowskiego. Intryga niewielkie ma znaczenie, więc w rozwiązaniu potraktowano ją brutalnie i pobieżnie, mówiąc w ten sposób, że o arystów, czyli o teatr tu chodzi, a nie o opowiadanie historyjek. W zakończeniu maski, suflując głośno didaskalia, popędzają bieg wydarzeń, drwiąc przy tym dalej z naiwności fabuły i scenicznych sztamp" - napisał Andrzej Wanat. Siłą motoryczną tego przedstawienia jest autoparodia - drwina z konwencji i stylów teatralnych, metod gry, a także własnego emploi aktorów. Z "błazeństwa", aktorskich olbrzymich umiejętności, inwencji, fantazji i dowcipu, rodzi się teatr spontaniczny i radosny. Na scenie pozbawionej dekoracji są tylko zwykłe urządzenia i sprzęty - wielkie drabiny, wieszak na kostiumy, maszyna do robienia wiatru i dymu, wiadro "przeciwpożarowe", zapadnie, kotary. Z tych elementów będzie powstawał świat baśni o chińskim cesarzu i jego okropnej córeczce, sam władca będzie przemawiał z wysokości drabiny-tronu, okryty kotarą z frędzlami jak ogromnym płaszczem królewskim. Kostiumy aktorów również przypominają o daleko posuniętej umowności całego przedsięwzięcia - każdy jakby z innej sztuki, jakby wyciągnięty naprędce z magazynu teatralnego. Widzów witają cztery klasyczne "maski" z commedii dell'arte: Tartaglia w meloniku ni to Chaplina, ni to klowna, Pantalone w obszernym płaszczu i nausznikach, Brighella w białym uniformie i goglach, Truffaldino w stroju niby sportowym, w pilotce i trampkach. Cztery "maski" odgrywają serię scenek pantomimicznych, klasycznych lazzi - szukają, skąd wydobywa się jarmarczny odgłos gdaczącej kury, grają w wyimaginowaną piłkę, chcą wybić "oko kamery"... Szaleją ku uciesze publiczności, ale równocześnie mają do odegrania istotne role w baśni Gozziego. Pantalone na oczach widzów przywdziewa płaszcz i długą brodę z powiewających bandaży, wcielając się w Timura, nieszczęsnego, pokonanego króla Astrachanu. Jego syn Kalaf, który też przybył do Pekinu, ujrzawszy wizerunek pięknej księżniczki Turandot tak zakochał się w portrecie, że zapragnął życie oddać dla oryginału. Nie bacząc na to, że mury miasta ozdabia palisada z zatkniętymi, ściętymi głowami jej licznych naiwnych wielbicieli, postanawia walczyć o rękę księżniczki. Okrutna Turandot obiecała oddać ją temu, kto odgadnie trzy ułożone przez nią zagadki. Romantyczny książę, który nie chce nikomu wyjawić swego imienia, rozwiązuje je bezbłędnie. Cesarz, z całej duszy kibicujący młodzieńcowi, ma nadzieję, że oto kończy się tyrania dziwactw jego córeczki. Dumna Turandot, niezwykła przegrywać, żąda jednak ponowienia próby. Książę przyjmuje warunek - jeśli księżniczka do jutra odgadnie jego imię, on zniknie z jej życia, swoje oddając katowi. Od tej chwili cały chiński dwór wikła się w przeróżne, przekomiczne intrygi, by doprowadzić do rozwiązania, które jest najkorzystniejsze dla każdego z zainteresowanych. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj