JULIANKA

• Spektakl telewizyjny
• Rok produkcji:
  1996
• 34 min

Adaptacja powieści Elizy Orzeszkowej (1841-1920) z popularnego w dobie pozytywizmu gatunku "obrazków dziecięcych". W latach 70. ubiegłego wieku zaroiło się w literaturze od portretów Antków, Anielek, Janków Muzykantów i innych dzieci "z nizin". Była to odpowiedź pisarzy tej epoki na jeden z podstawowych postulatów zainteresowania się dolą ludzi skrzywdzonych, bezbronnych, niezdolnych do samodzielnej walki o byt, a więc wymagających opieki całego społeczeństwa. W spektaklu telewizyjnym widoczna jest troska o to, by smutna historia bezdomnej dziewczynki nie epatowała widzów łzawymi nastrojami, nie narzucała żadnej tezy literackiej czy pedagogicznej. Zgodnie z zasadą, którą u progu naszego stulecia sformułowała Ellen Key w książce "Stulecie dziecka" - największa tajemnica wychowania polega na tym, by nie wychowywać.
Mała Julianka nie pamięta swoich rodziców, nawet jest zdziwiona, gdy dzieci z podwórka mówią jej, że ich w ogóle miała. Dla swoich rówieśników jest znajdą, brudasem, popychlem, dla dorosłych - potencjalną złodziejką, darmozjadem, żebraczką. Dziewczynka zrobiła sobie legowisko ze szmat pod schodami w ubogiej kamienicy, właścicielka pralni pozwala jej się ogrzać w kącie, pani stolarzowa nie odmówi kubka mleka. Dziecko, które należy "do wszystkich", właściwie wszystkim przeszkadza i każdy może je w złości przegonić. Pewnego dnia w kamienicy wynajmuje pokój samotna młoda osoba, panna Janina. Przygarnia sierotę, pragnie nauczyć ją rzeczy pięknych i pożytecznych, myje, czesze, przewiązuje włosy wstążką i przebiera w ładne sukienki. To samo robi Julianka z lalką - dla "dobrej pani" osierocone dziecko jest po trosze zabawką, pomagającą wypełnić puste, szare dni. Dziewczynka stopniowo oswaja się ze swą opiekunką, powierza jej "tajemnice", wierzy, że ta pani już jej nie zostawi. Jednak młoda guwernantka nie jest przywiązana do życia w biedzie, stara się o stałą posadę w dobrym domu. Niestety nie będzie tam mogła zabrać ze sobą dziecka. Wyrzucając Juliankę z domu pod pretekstem, że przybłęda chciała ją okraść, daje jej wszakże na pożegnanie cenny upominek - przekonuje dziewczynkę, że jej prawdziwa mama nigdy nie przestała jej kochać, a porzuciła maleńkie dziecko tylko dlatego, że ją także porzucono, zło zawsze rodzi zło. Odtąd w marzeniach i snach bezdomnego dziecka będzie się pojawiała normalna rodzina - tatuś, który wędruje przez świat pod dziurawym parasolem szukając wiatru w polu, mamusia o rysach panny Janiny, a pomiędzy nimi ich córeczka, Julianka. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Pierwowzory

schowaj