AB URBE CONDITA (1)

• Film dokumentalny
• Rok produkcji:
  1996
• 15'

Filmowa wędrówka po Rzymie, słynnym Wiecznym Mieście, założonym, jak głosi legenda, w 753 roku p.n.e., na siedmiu wzgórzach. Przez kilkaset lat Rzym był sercem wielkiego imperium, później stał się stolicą chrześcijaństwa. O to, by nadać mu niepowtarzalny charakter, zabiegali cesarze, książęta i papieże, wznosząc swoje imponujące budowle. Do dziś możemy podziwiać architekturę z okresu republiki i cesarstwa rzymskiego, wybitne dzieła wczesnego średniowiecza, renesansu i baroku, wreszcie umiejętnie wkomponowane w zabytkowe otoczenie gmachy współczesne. Rzymska architektura jest odzwierciedleniem nie tylko potęgi władców, ale i ich zamiłowania do harmonii i piękna. Tu właśnie znajduje się wiele słynnych budowli starożytności - Koloseum, Panteon, fora cesarskie, kolumna Trajana, łuki tryumfalne Sewera,Tytusa - Konstantyna, termy Karakalli, mauzoleum Hadriana i liczne świątynie poświęcone bogom Olimpu. Rzym to również wielkie budowle chrześcijaństwa, by wspomnieć tylko o imponującej zarówno swoimi rozmiarami, jak i doskonałością i harmonią architektonicznego planu Bazylice Świętego Piotra. Trudno powiedzieć, ile trzeba poświęcić czasu, aby obejrzeć wszystkie lub choćby najważniejsze zabytki Rzymu. Wystarczy jednak krótki spacer, by poczuć niezwykłą atmosferę tego miasta i pokochać je z całego serca.

POMPEJE (2)

• Film dokumentalny
• Rok produkcji:
  1996
• 14 '

Antoni Edward Odyniec, przyjaciel Adama Mickiewicza, stanął u stóp Wezuwiusza w maju 1830 r. To, co zobaczył, tzn. część miasta wydobytą spod lawy, dowcipnie nazwał "doskonale zabalsamowanym ciałem nieboszczki". Pompeje, unicestwione wybuchem wulkanu 23 listopada 73 roku, rzeczywiście robią takie wrażenie. Dzięki temu "zabalsamowaniu" można tu zobaczyć, jak kultura grecka mieszała się z rzymską i tworzyła podłoże, na którym z czasem wyrosła kultura europejska.

W SERCU TOSKANII (3)

• Film dokumentalny
• Rok produkcji:
  1996
• 14 min

Serce Toskanii bije między Florencją a Sieną. Powiedzmy, w San Gimigiano, które w swym pamiętniku wspomina Jakub Sobieski, ojciec Jana. Miasteczko, jak zresztą niemal wszystkie miejscowości we Włoszech, dobrze pamięta czasy starożytne. Jego cechą szczególną są wieże, które mieszkańcy z upodobaniem stawiali przy swych domostwach. Najcenniejszym zabytkiem zaś - katedra, przyozdobiona wspaniałymi malowidłami przez Domenica Ghirlandaia, późniejszego nauczyciela Michała Anioła. Ale serce to może również bić w Pienzy, noszącej w przeszłości nazwę Corsiniano. Przemianował ją papież Pius II, który z miasteczka pragnął uczynić przynoszącą mu chwałę perłę architektury. Ostatecznie Pienza okazała się urbanistyczną porażką, a Ojciec Święty wsławił się czym innym.

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

MIASTO NAD ARNEM (4)

• Film dokumentalny
• Rok produkcji:
  1998
• 15'

W cyklu wędrówek po najpiękniejszych włoskich miastach - zaproszenie do Florencji, stolicy Toskanii. Wedle historyków sztuki, w tym właśnie mieście narodził się renesans, tu powstały najwcześniejsze dzieła tego nawiązującego do antyku stylu. Obecnie Florencja szczyci się - jednym z najcenniejszych na świecie - kompleksem zabytków, który podziwiają co roku tysiące turystów spragnionych kontaktu ze sztuką minionych epok. Średniowieczny most Ponte Vecchio, romańskie baptysterium, kościół San Miniato al Monte, katedra z kopułą Brunelleschiego, kościół Santa Croce z freskami Giotta, Pallazzo Vecchio, pałac Medici-Riccardi i pałac Pitti, wreszcie słynna galeria Uffizi z przebogatą kolekcją malarstwa europejskiego, to tylko niektóre z miejsc, które koniecznie trzeba zobaczyć. Gdyby nie sznury samochodów i śmigające wszędzie motorowery Piaggio, można by odnieść wrażenie, że we Florencji czas się zatrzymał kilkaset lat temu. Spacerując wieczorem po nastrojowo oświetlonych uliczkach można wczuć się w atmosferę minionych epok. Pod nieodpartym urokiem Florencji pozostawali odwiedzający ją artyści, pisarze i poeci, dla których miasto to było natchnieniem. W programie znajdą się fragmenty wspomnień dawnych podróżników - m.in. Jakuba Sobieskiego (XVII wiek) i Edwarda Odyńca (XIX wiek).

WINO I KATEDRA (5)

• Film dokumentalny
• Rok produkcji:
  1996
• 14 '

Zaproszenie do Orvieto, malowniczego miasteczka położonego na pograniczu Umbrii i Toskanii, słynącego z zabytków sztuki etruskiej, wspaniałej katedry i znakomitego wina. Korzystne położenie i obronny charakter terenu sprawiły, że w średniowieczu w Orvieto często gościli papieże, szukając tu schronienia i spokoju. Obecnie do najstarszej części miasta najłatwiej dostać się kolejką linową, prowadzącą na szczyt wzgórza. Po krótkiej przejażdżce podróżny ma wrażenie, że znalazł się w innym świecie i czasie. Labirynt wąskich,krętych uliczek, liczące po kilkaset lat kamienice, ściany o ciepłych, stonowanych barwach, skąpane w słońcu. Pośród stłoczonych budynków króluje prawdziwa duma miasta - katedra. Jej budowa rozpoczęta została w roku 1290 i trwała kilkadziesiąt lat. Nadzorowali ją najwybitniejsi ówcześni architekci. Powstała okazała, trzynawowa bazylika z absydą, która od stuleci budzi zachwyt wszystkich, którzy odwiedzają Orvieto. Uwagę oglądających przykuwa zrazu imponująca, gotycka fasada katedry, pokryta misternymi płaskorzeźbami. Natomiast wystrój wnętrza budowli może rozczarować. Surowość i oszczędność detali, przestrzeń urozmaicona jedynie potężnymi kolumnami połączonymi łukami, bardzo skromny ornament ścian, ograniczający się przeważnie do poziomych pasów. Rozczarowanie pryśnie jednak, gdy tylko oczom zwiedzającego ukaże się wystrój kaplic, zwłaszcza zaś - kaplicy św. Bryzjusza. Ozdabiają ją wspaniałe freski przedstawiające proroków, apostołów oraz tematy eschatologiczne - nadejście Antychrysta, sąd ostateczny. Autorem fresków jest Luca Signorelli, który właśnie w tej kaplicy wykazał cały swój geniusz. Niesłychanie dynamiczne, znakomicie skomponowane sceny o znacznym ładunku emocji i dramatyzmu, bardzo sugestywnie i realistycznie przedstawione postacie ludzkie, budzące grozę wyobrażenia diabłów i śmierci. Dzieło to podziwiał Michał Anioł, który malując freski w Kaplicy Sykstyńskiej zastosował pewne rozwiązanie podpatrzone u Signorellego. Orvieto sowicie wynagrodziło malarzowi jego kilkuletnią pracę - otrzymał kilkaset złotych dukatów wynagrodzenia oraz... 1000 litrów znakomitego, miejscowego wina.

CAPRESE DI MICHELANGIOLI (6)

• Film dokumentalny
• Rok produkcji:
  1996
• 15 '

Podróż śladami Michała Anioła i jego najwybitniejszych dzieł rozpocznie się w Caprese, niewielkiej miejscowości w Toskanii, w której obecnie odbywają się plenery rzeźbiarskie i czasowe ekspozycje. Tu właśnie urodził się Michał Anioł. Mamką przyszłego artysty była żona kamieniarza i dlatego zwykł później mawiać, że skłonność do pracy w kamieniu wyssał z mlekiem mamki. Michał Anioł uważał się za Florentczyka i był z Florencją emocjonalnie związany, choć w zasadzie dopiero Rzym stworzył mu możliwości realizacji geniuszu. Kształcił się w pracowni Ghirlandaia, potem został zaproszony na dwór Wawrzyńca Wspaniałego. Stworzył dla Florencji kilka dzieł wybitnych - m.in. sławny, choć dla współczesnych artysty kontrowersyjny, posąg Dawida.ponadto przebudował bibliotekę św. Wawrzyńca, gdzie w stosunkowo niewielkim przedsionku umieścił monumentalne schody, wykonał też freski w Palazzo Vecchio, które niestety nie zachowały się, i pomnik Giuliana Medici w kaplicy Medyceuszów. Wezwany do Rzymu przez papieża Juliusz II przez cztery lata malował freski w kaplicy Sykstyńskiej. Powrócił do niej wiele lat później, by na ścianie ołtarzowej namalować "Sąd Ostateczny". Opracował też plany bazyliki św. Piotra z ogromną kopułą na skrzyżowaniu naw. Wszystkie te wspaniałe dzieła sztuki przedstawione są na filmie, którego dodatkową zaletą jest ukazanie piękna toskańskich krajobrazów.

W PERUGII ... I GDZIE INDZIEJ (7)

• Film dokumentalny
• Rok produkcji:
  1996
• 14 '

Tym razem autorzy filmu zapraszają do Perugii, by po raz kolejny, mając już za sobą Arezzo i Urbino, spotkać się z dziełami znakomitego malarza quatrocento - Piero della Francesca. Zbigniew Herbert napisał: " W zielono-złotym umbryjskim pejzażu leży to posępne miasto, najbardziej chyba mroczne z miast włoskich, do dziś jeszcze skute murami. Jest zawieszone na wysokiej skale nad Tybrem i porównywano je do ręki olbrzyma. Miasto etruskie, rzymskie i gotyckie, napiętnowane historią okrutną i gwałtowną...fantastyczny labirynt uliczek, schodów, pasaży, podziemi - architektoniczny odpowiednik niespokojnego ducha mieszkańców". Perugii nie można jednak odmówić uroku i piękna, które dostrzegali przybywajacy tu artyści. Piero della Francesca namalował dla tutejszego kościoła św. Antoniego "Madonnę z Dzieciątkiem w otoczeniu świętych", ponadto ofiarował miastu bardzo interesującą predellę, gdzie fantazyjnie odtworzył sceny otrzymania stygmatów przez św. Franciszka. Malarz podziwiany był przez swych współczesnych jako mistrz doskonale skomponowanych scen religijnych oraz autor prac teoretycznych o geometrii w sztuce i perspektywie linearnej: "De Divina Proporzione" i "De Prospettivo Pingendi". Po śmierci jego nazwisko na kilka wieków zostało zapomniane, by triumfalnie powrócić w wieku XIX, kiedy nastąpił renesans zainteresowania sztuką wielkiego mistrza quatrocento. Film przedstawia obrazy della Francesci znajdujące się w Perugii, zawiera też odniesienia do dzieł Leonarda da Vinci. Przybliża też piękno włoskiej przyrody, ukazując różnice pomiędzy krajobrazem toskańskim i umbryjskim.

DZIEŃ W SIENIE (8)

• Film dokumentalny
• Rok produkcji:
  1996
• 14'

Najważniejszym i zarazem najosobliwszym miejscem w tym mieście jest plac Del Campo - półkolisty i wgłębiony jak muszla. W najniższym punkcie zamyka go pałac z wieżą, którą Leonardo da Vinci uznał za najpiękniejszą na świecie. Od wieków na tym placu odbywają się doroczne zawody konne - Il Palio, co znaczy sztuka sukna, takie bowiem dziwne trofeum zdobywał ich zwycięzca. Osobliwością Sieny jest również to, że wydała aż 9 papieży, a także kilku świętych i błogosławionych - a zwłaszcza św. Katarzynę, postać bodaj najciekawszą. Osobliwa jest również sieneńska katedra, poskładana z pasów białego i czarnego marmuru. Przyjeżdżając do tego miasta na jeden tylko dzień, trzeba do niej wstąpić obowiązkowo, by nacieszyć oczy freskami Pinturicchia. Trzeba też koniecznie zobaczyć obrazy Simona Martiniego i Duccia di Buoninsegni - artystów, którzy odegrali niepoślednią rolę w średniowiecznym malarstwie, nie tylko sieneńskim i nie tylko włoskim.