CZAPSCY

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1994
• Gatunek:
  Film biograficzny
• Barwny, 29 min
  
  Film powstał w cyklu "Kultura duchowa narodu".

Pierwotne brzmienie nazwiska rodowego było Czaplski, od wsi Czaple. "Familia Czapskich mniemała się wówczas być pierwszą patrycjuszów, iż tak powiem, z kraju pomorskiego. Panowanie ich nie było podobne do panowania Radziwiłłów, Czartoryskich, Potockich itd. w innych prowincjach, gdzie ci magnaci płacili, protegowali i za to rozkazywali. Czapscy zaś nie byli dość bogaci, by przekupywali, a my Prusacy, żyjąc jeszcze w starożytnej skromności, nie mieliśmy potrzeby się zaprzedawać. Byli to prawdziwi starsi bracia na łonie zgodnej i skromnej familii i to był powód, który im dawał pierwsze miejsce w sprawie publicznej" - pisał w pamiętnikach Józef Wybicki, kolega w senacie i przyjaciel Franciszka Stanisława Czapskiego, dziada Emeryka. Czapscy to rodzina ojca Marii i Józefa, obok Emeryka i Edwarda, bohaterów filmu. Rodzina matki to Thunowie, przybysze ze starych Niemiec, z południowego Tyrolu. Osiedli w Czechach po bitwie pod Białą Górą. Ich rodową siedzibą stał się zamek Dzieczyn, wzniesiony na stromej skale ponad doliną Łaby. W tych czeskich włościach przyszła na świat Maria Czapska. "Skąd się u nas wziął ten polski patriotyzm i ta nienawiść do Rosji? Z matki Austriaczki, wychowani przez guwernantki cudzoziemki, z ojca narodowo obojętnego? Matka nauczyła nas kochać ojczyznę zniewoloną, śpiewać "Boże coś Polskę", a też i "Gde domov moj", narodowy hymn czeski, tak jak nauczyła nas modlitwy. W jej pojęciu jednak wszelkie ruchy rewolucyjne, a więc i powstanie, sprzeciwia się prawom bożym. Ale polskie nauczycielki nauczyły nas historii polskiej. Mama mając lat dwanaście postanowiła wyjść za Polaka, bo Polska to kraj nieszczęśliwy, a poślubiwszy Polaka, stała się Polką" - napisała Maria Czapska w swej wspomnieniowej książce "Europa w rodzinie". Zaiste niezwykła to rodzina. Babka ze strony ojca pochodziła z Meyendorffów, Niemców rodem z Magdeburga i Westfalii. Jedna Meyendorffówna wyszła za mąż za zruszczonego Polaka, druga za protestanta barona Nicolaya, właściciela posiadłości w Finlandii, trzecia za prawosławnego Rosjanina, Bazylego Cziczerina. W tym tak bardzo zróżnicowanym środowisku powstała kultura kosmopolityczna - nie rosyjska, ale w części polska, w części niemiecka, przede wszystkim francuska. Rodzinnym domem Czapskich stała się Europa. Bohaterami tego filmu są: Edward (1819-88), Henryk senior (1828-96), Emeryk junior (1897-1979), Maria (1894-1981) i Józef (1896-1993) Czapscy. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj