FRANCISZEK STAROWIEYSKI

w BYŁEM FIGURANTEM SB

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  2008
• Barwny. 22 min.

Franciszek Starowieyski, szlachcic z pochodzenia, artysta z powołania. Współtwórca Polskiej Szkoły Plakatu. Malarz, grafik, scenograf. Miał kilkaset wystaw we wszystkich zakątkach świata. W 1975 roku, po jednej z nich w Poznaniu, artystą zainteresowała się Służba Bezpieczeństwa. Powód wydawał się błahy. Artysta wszedł na teren wystawy i na ścianach obok swoich plakatów dopisał kredką komentarze. Tylko niektóre z nich miały charakter polityczny. Jeden mówił o cenzurze, kolejny, przy plakacie z okazji Rewolucji Październikowej, stwierdzał, że za ten plakat zapłacono mu tyle, że artysta mógł z niego żyć przez pół roku. SB dokładnie sfotografowało wszystkie napisy i wszczęło śledztwo w celu wyjaśnienia, dlaczego artysta je napisał. Starowieyskiemu założona podsłuch telefoniczny w mieszkaniu, śledzono w miejscu zamieszkania i podczas jego wakacyjnych wypadów do Kazimierza nad Wisłą. Zaktywizowano kilku tajnych współpracowników, którzy zaczęli krążyć wokół artysty. Po pół roku nieustannej inwigilacji, wezwano go wreszcie na rozmowę. Ale i ona nie rozwiązała zagadki. Jak stwierdza przesłuchujący Starowiejskiego oficer: przyczyna dopisania komentarzy do plakatów "pozostała nieznana". Po tym spotkaniu SB zaprzestało jednak dalszego rozpracowywania artysty. W filmie Franciszek Starowieyski komentuje esbeckie papiery, które przeciwko niemu zgromadzono. Widzi je po raz pierwszy w życiu. Przypominają mu się miejsca i osoby, które są w nich opisane. Opowiada o innych, nieodnotowanych w papierach kontaktach z esbekami. Zdradza również, po latach, nieznaną do tej pory nikomu oprócz niego, przyczynę napisania swoich komentarzy na ścianach muzeum. Scenerią jego opowieści jest mieszkanie artysty na warszawskiej Sadybie, a jej ilustracje stanowią obrazy, rysunki i plakaty malarza, oraz filmy z jego udziałem, które powstały w latach siedemdziesiątych. Film jest ostatnim wywiadem Franciszka Starowiejskiego, przed jego śmiercią.

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj