JESTEM SYNEM LUDOBÓJCY

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  2008
• Barwny, 52 min

"Gdzie wszyscy myślą tak samo, nikt nie myśli zbyt wiele" - napisał kiedyś Walter Lippman, słynny publicysta amerykański i wielki obrońca demokracji liberalnej. Słowa te stanowią motto filmu Mariusza Olbrychowskiego, którego głównym bohaterem i narratorem jest Niklas Frank, niemiecki pisarz i dziennikarz, wieloletni współpracownik magazynu "Stern", niegdysiejszy korespondent wojenny, relacjonujący konflikty w Angoli i na Bliskim Wschodzie. Frank był też jednym z pierwszych przedstawicieli zachodniej prasy, którzy przeprowadzili wywiad z Lechem Wałęsą, a po 1989 r. także z licznymi innymi polskimi politykami. Jego wielokrotne peregrynacje do Polski nie wiązały się wszakże wyłącznie z obowiązkami zawodowymi. Niklas Frank jako najmłodszy syn generalnego gubernatora okupowanej Polski, Hansa Franka, większość swego życia spędził na poszukiwaniu znajomych, przyjaciół, podwładnych oraz członków rodziny swojego ojca, aby poznać prawdę o jego osobie i losach. W trakcie poszukiwań odkrył wiele nieznanych faktów, które świadczą o bezwzględności generalnego gubernatora i żywionej przezeń pogardzie dla ludzi, którzy nie urodzili się aryjczykami.
".... życie człowieka, którego ojca powieszono za zbrodnie przeciwko ludzkości, nie może być normalne..." - mówi Niklas Frank i ma rację, ale tylko częściowo. Jest człowiekiem wrażliwym, wyczulony instynkt moralny każe mu postrzegać własną egzystencję jako naznaczoną piętnem niezawinionej, ale jednak hańby. Większość jego rodzeństwa nie podziela tego punktu widzenia. Ich zdaniem Hans Frank był niewinny. Wykonywał rozkazy, a powieszono go w akcie zemsty zwycięzców na zwyciężonych. Jedna z jego córek, rodzona siostra Niklasa, wyjechała do RPA, bo pociągało ją życie w apartheidzie, oczywiście wśród tamtejszej białej kasty panów. Wstrząsająca jest również opowieść Niklasa Franka o podróżach autostopem po powojennych Niemczech. Wielokrotnie informując kierowców, czyim jest synem, spotykał się z przychylnymi reakcjami. Dla wszystkich tych ludzi (przeważnie byłych żołnierzy) Hans Frank to był swój chłop. Tylko jeden kierowca, dowiedziawszy się, kogo wiezie, zatrzymał samochód i kazał Niklasowi wysiąść. "To był prawdziwy dżentelmen" - podsumował po latach Frank junior.
Jak wspomina Peter Less, pracownik prokuratury Stanów Zjednoczonych podczas procesu w Norymberdze, Hans Frank był do tego stopnia naiwny i przekonany o własnej niewinności, że uciekając w 1945 roku z Polski do Niemiec, wywiózł ze sobą czterdzieści tomów pamiętników. Stały się one potem koronnym dowodem jego zbrodni. W procesie norymberskim w 1946 r. nazwano go katem czterech milionów istnień ludzkich. Do dziś nie doczekał się żadnego filmu o swej ludobójczej działalności. "Za jednego zastrzelonego Niemca będziemy rozstrzeliwać do stu Polaków" - to jedna z wielu złotych myśli Hansa Franka. Był wiernopoddańczym wykonawcą rozkazów Hitlera, ale też człowiekiem niepozbawionym ambicji i inicjatywy, twórcą wielu praw i programów, które dziś noszą zbiorczą nazwę holocaustu. Był forpocztą i eksperymentatorem nazistowskiego ludobójstwa. Wszystkie elementy jego swoiście rozumianej polityki, które sprawdziły się w Polsce, zostały później wdrożone na innych terenach podbitych przez III Rzeszę. Hans Frank to człowiek, który wedle relacji syna Niklasa, nigdy nie przytulił ani nie pocałował swoich dzieci.
Wychowany w wierze katolickiej, potem ją tępił. Za młodu molestowany przez nauczycieli, przejawiający skłonności homoseksualne, został ojcem licznej rodziny. Wysoko wykształcony, a jednocześnie zaślepiony przez fanatyzm tak dalece, że postrzegano go jako naiwnego. Na trzy miesiące przed kapitulacją hitlerowskich Niemiec spokojnie piszący nowelę o małym chłopcu z załogi statku Krzysztofa Kolumba.
Niklas Frank do dziś nie potrafi rozwikłać do końca tajemnicy mrocznej psychiki swojego ojca. Nie potrafi też uwolnić się od złowrogiego spadku, który po nim otrzymał, a który zamyka się w czterech słowach: "mój ojciec był mordercą". [TVP]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj