ŻYDZI W POWSTANIU WARSZAWSKIM

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  2004
• Barwny, 57 min

Drugiego dnia powstania warszawskiego, 2 sierpnia 1944 roku, żołnierze walczącego na Woli Batalionu "Zośka" zdobyli dwa niemieckie czołgi. Wysiłkiem mechaników oba wozy udało się uruchomić. Pierwszą akcją nowoutworzonego plutonu pancernego pod dowództwem Wacława Micuty "Wacka" był szturm na obóz koncentracyjny znajdujący się przy ulicy Gęsiej. Z pomocą czołgu przy minimalnych stratach powstańczych cel ataku, tzw. Gęsiówka, został opanowany. "Wacek" tak wspomina chwilę, gdy umilkły strzały: "Zobaczyłem ludzi w pasiakach. I podszedłem, aby zobaczyć. I tam też taki dowódca, który wystąpił, i bardzo poprawną polszczyzną i językiem wojskowym dał komendę <> i melduje: <>". Niektórzy z kilkuset uwolnionych wówczas na Gęsiówce Żydów weszli potem w skład pododdziału obsługującego zdobyczne czołgi, oraz plutonu kwatermistrzowskiego. Gdy zaś niemieckie okrążenie zaciskało się coraz mocniej wokół batalionu "Zośka", wskazali żołnierzom rozbitego plutonu pancernego drogę kanałami na Mokotów. Szacuje się, że po zagładzie getta na terenie Warszawy pozostało 7 tysięcy Polaków żydowskiego pochodzenia. Gdy nadszedł czas powstania, wielu z nich postanowiło walczyć przeciwko Niemcom. Część z nich szła do boju prosto z kryjówek, inni już wcześniej współpracowali z polskim podziemiem. Bywało, że brali udział w starciach nie pod własnymi, lecz pod zmienionymi nazwiskami. Często walczyli dlatego, że uważali się za Polaków i pragnęli krwawo odpłacić za wyrządzone zło niemieckiemu okupantowi. Bojownicy trafiali do różnych oddziałów, mając nieraz za towarzyszy broni żołnierzy uważających się za endeków. Jedyną formacją żydowską, która walczyła pod własnymi sztandarami, był oddział "Antka". Złożona w części z żołnierzy, którzy przeżyli piekło getta, jednostka biła się dzielnie w okolicach ulicy Mostowej. Temat udziału Żydów w walce w powstaniu warszawskim był dotąd szerzej nieznane. W filmie dokumentalnym poświęconym owemu zagadnieniu wypowiadają się bohaterowie odległych wydarzeń, między innymi profesorowie Piotr Słonimski i Jerzy Kłoczkowski, Stanisław Likiernik, Stanisław Aronson, dr Alina Margolis, Wacław "Wacek" Micuta, Edward Kossoy. Obraz podpierają swoimi relacjami uczestnicy dwóch powstań, powstania w getcie i warszawskiego: Marek Edelman, Simcha Rotem i Masza Putermilch. Świadectwa walczących uzupełniają historycy, tacy jak Norman Davis i Janusz Marszalec z Instytutu Pamięci Narodowej. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj

Nagrody

schowaj

• 2006
  Lublin (Międzynarodowe Dni Filmu Dokumentalnego "Rozstaje Europy")-Wyróżnienie