WEEKEND W ADAMPOLU

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  2003
• Barwny, 23 min

Adampol, po turecku zwany Polonezk#y, to położona niedaleko Stambułu polska wieś w Turcji. Założył ją w 1835 r. Michał Czajkowski, weteran powstania listopadowego, który przeszedł później na służbę turecką i zmienił nazwisko na Sadyk Pasza. W czasie wojny krymskiej z inicjatywy księcia Adama Czartoryskiego i przy poparciu Adama Mickiewicza Czajkowski zorganizował polską formację wojskową. Po zakończeniu wojny część Polaków zamieszkała w Adampolu, który wziął swoją nazwę od imienia księcia Czartoryskiego. Pierwszych dwunastu osadników wkrótce jednak wyjechało, a ich miejsce zaczęły zajmować polskie rodziny, które z różnych względów opuściły ojczyznę, najczęściej z powodu popowstaniowych represji. Przez ponad wiek Adampol pozostawał rdzennie polski, a to za sprawą warunków, jakie osadnikom postawił Adam Czartoryski. Mieszkańcy musieli być Polakami i katolikami, ziemie mogli sprzedawać tylko rodakom i tylko między sobą zawierać związki małżeńskie, stąd na tamtejszym cmentarzu przewijają się stale te same nazwiska: Biskupscy, Ochoccy, Dochodowie, Ryży, Wilkoszewscy. Mieszkańcy Adampola kultywowali ojczysty język, tradycje i kulturę, nawet szóste ich pokolenie mówi po polsku. Dopiero po II wojnie światowej rozpoczęły się zmiany wymuszone przez warunki zewnętrzne. W wiosce brakowało panien na wydaniu, wielu młodych ludzi wyjeżdżało w poszukiwaniu lepszej przyszłości do miasta. Wieś stopniowo wyludniała się. Zniesiono więc zakaz zawierania małżeństw mieszanych i sprzedaży ziemi Turkom. Dziś większość rodzin w Adampolu to rodziny polsko-tureckie, a wiele tamtejszych domów to letnie posiadłości mieszkańców Stambułu. Funkcję wójta tradycyjnie jednak sprawuje Polak. Wioska ma prąd, gaz, bieżącą wodę, telefony i stanowi nieczęstą w tym kraju oazę zieleni. Nasi rodacy z Adampola, którzy początkowo żyli z uprawy roli, dziś w większości utrzymują się z działalności usługowej: wioska stała się bazą wypoczynkową dla mieszkańców pobliskiej stolicy. Adampolanie prowadzą więc pensjonaty, restauracje, bary. Wioska liczy niespełna tysiąc mieszkańców, w sezonie odwiedza ją ok. 3 tys. gości. W czerwcu 1996 r. zawitał tu nawet prezydent Aleksander Kwaśniewski. Wszyscy Polacy z Adampola mają polskie obywatelstwo, wielu ma w Polsce krewnych, kupili tam również nieruchomości i często odwiedzają ojczyznę. Adampol stanowi znakomity przykład harmonijnego współistnienia dwóch narodowości, kultur, religii. Kościół katolicki sąsiaduje tu z meczetem zbudowanym zresztą rękami Polaków. Wioska jest gościnna i otwarta. Nic dziwnego, że tak chętnie zaglądają tu przybysze z zewnątrz. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj