WYJŚCIE Z CIENIA

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1999
• Gatunek:
  Film biograficzny
• Barwny, 40 min

W wydanej w 1975 roku Encyklopedii II wojny światowej o gen. Tadeuszu Pełczyńskim napisano: "jeden z najbardziej aktywnych przeciwników Polski Ludowej". Na taką opinię zapracował swoją bezkompromisową postawą i emigracyjną działalnością. Opinia ta jednak przez lata stanowiła - także dla historyków - niezwykle trudną do pokonania przeszkodę w poznaniu i przedstawieniu szerszemu ogółowi tej wybitnej postaci. Pozostawał więc w cieniu. Film jest próbą wyprowadzenia go z tego cienia - wszechstronnego przedstawienia jego postaci i dokonań. Realizatorzy wykorzystują bardzo interesujące i unikatowe archiwalia oraz wypowiedzi osób, które znały Tadeusza Pełczyńskiego lub badały jego życie w celach naukowych. Są to: Andrzej Bobrowski, córki Józefa Piłsudskiego Wanda i Jadwiga, prof. Adam Strzembosz, Halina Zakrzewska, Andrzej Pomian, Jan Nowak-Jeziorański, Stanisław Jankowski "Agaton", Tadeusz Żenczykowski, Lidia Ciołkoszowa i Władysław Bartoszewski
Tadeusz Pełczyński urodził się w 1892 roku w Warszawie. Po ukończeniu gimnazjum w Łowiczu, gdzie po raz pierwszy zetknął się z konspiracją w szeregach "Przyszłości", młodzieżowej organizacji zwanej w skrócie "Pet", stawiającej sobie cele niepodległościowe. W 1911 roku zdał maturę i podjął studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wkrótce został przyjęty do akademickiego Związku Młodzieży Polskiej "Zet". Doszedł w nim do najwyższych szczebli wtajemniczenia i wykazał się znakomitymi cechami konspiratora. Wybuch I wojny światowej zaskoczył go na wakacjach we Włocławku. Po wkroczeniu Niemców do miasta jako student medycyny został zmobilizowany do pracy w szpitalu wojskowym. Potem walczył w szeregach Legionów Polskich, gdzie zaczęła się jego kariera wojskowa. W końcu listopada 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego. Brał udział w kampanii wileńskiej i późniejszych walkach. Był odznaczony Krzyżem Virtuti Militari i czterokrotnie Krzyżem Walecznych. We wrześniu 1919 roku podjął naukę w Szkole Podchorążych, później - Wyższej Szkole Wojennej. Studia ukończył z wysoką lokatą. W dniach przewrotu majowego, jak wielu byłych legionistów, opowiedział się po stronie Piłsudskiego. Przez lata piastował najwyższe stanowiska w Oddziale II Sztabu Generalnego WP, a więc decydował o obrazie służb wywiadu i kontrwywiadu wojskowego. Kampanię wrześniową 1939 roku przeszedł jako dowódca piechoty w armii "Prusy". Przegrana nie załamała go. Wkrótce znalazł się w szeregach konspiracji, początkowo na Lubelszczyźnie, potem w Warszawie. Po aresztowaniu przez Niemców płk. Janusza Albrechta został nowym szefem sztabu Komendy Głównej ZWZ-AK. Był współautorem koncepcji walki AK i planów powstania powszechnego, najbliższym współpracownikiem Stefana "Grota" Roweckiego i Tadeusza "Bora" Komorowskiego. Współdecydował o wybuchu powstania w Warszawie, którego był zdecydowanym zwolennikiem. Po wojnie został na emigracji. Był inicjatorem powstania Studium Polski Podziemnej w Londynie. Prawdę o walce Polski Podziemnej uczynił jednym z ważniejszych elementów w toczących się w kraju zmaganiach o duszę narodu. Pod jego kierownictwem opracowano i opublikowano trzeci tom "Polskich Sił Zbrojnych w II wojnie światowej - Armia Krajowa" i tomy "Armia Krajowa w dokumentach", dzieła podstawowe dla badania historii AK. Przez kilka lat był prezesem Koła AK w Londynie. Orientował się w tym, co dzieje się w Polsce. Kiedyś powiedział Halinie Zakrzewskiej: "Owszem, wiem, jest wam trudno, ale jesteście szczęśliwsi. Jesteście w kraju, pracujecie dla Polski i tam będziecie umierać". Zmarł 3 stycznia 1985 roku, w wieku blisko 93 lat. Pragnął powrócić do wolnej ojczyzny i spocząć na Powązkach u boku ukochanego syna, który zginął w powstaniu warszawskim. To marzenie, tak zdawać się mogło nierealne, ziściło się. W listopadzie 1995 roku prochy Tadusza Pełczyńskiego sprowadzono do kraju. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj