TRZY WIEKI

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  2001
• Barwny, 48 min

Historia i współczesność Uniwersytetu Wrocławskiego, świętującego w tym roku jubileusz 300-lecia istnienia. Nadodrzańska wszechnica jest drugą, po Uniwersytecie Jagiellońskim, najstarszą szkołą wyższą w Polsce i zdaniem jej rektora trzecią, czwartą w kraju pod względem potencjału naukowego. Mało kto dziś pamięta, że popularna pieśń studencka "Gaudeamus igitur..." została napisana dla wrocławskiej uczelni i tam też odbyło się jej pierwsze wykonanie. Uniwersytet powstał w 1702 roku z fundacji cesarza Leopolda I. Austriacki monarcha przekazał na jego siedzibę swój późnogotycki zamek nad brzegiem Odry. Wrocław, który już dwa wieki wcześniej bezskutecznie usiłował powołać u siebie szkołę wyższą, stał się miastem akademickim. Początkowo Uniwersytet Leopoldyński miał dwa fakultety - filozofii i teologii, prowadzone przez jezuitów. Wkrótce po zaangażowaniu świeckich wykładowców powstały dwa następne - prawa i medycyny. Na początku XIX wieku władze pruskie postanowiły przenieść do Wrocławia z pobliskiego Frankfurtu starszą uczelnię, Viadrinę. Jej zbiory naukowe, w tym okazała biblioteka, zasiliły nowy uniwersytet we Wrocławiu. Zreorganizowana placówka od nowa zaczęła budować swoją naukową reputację. Pół wieku później szkoła mogła się pochwalić wybitnymi uczonymi o renomie europejskiej, głównie w dziedzinie nauk ścisłych. Uniwersytet jednak, podobnie jak miasto, był jedynie prowincjonalnym ośrodkiem w Królewskich Prusach i z trudem sięgał poziomu uczelni z dłuższymi tradycjami. Kształcił przede wszystkim kadry dla szkolnictwa, administracji i medycyny niemieckiego Śląska. Niemniej w życiu akademickim zaznaczyli swoją obecność także Polacy, zarówno wykładowcy, jak i studenci. Nauki we Wrocławiu pobierał m.in. Adam Asnyk i Jan Kasprowicz. Lata po I wojnie światowej, a zwłaszcza okres nazizmu, były dla uniwersytetu i miasta czasem wszechstronnej degradacji. Druga wojna przypieczętowała dzieło zniszczenia. Niemiecki Breslau, twierdza, która padła jako jedna z ostatnich, stał się polskim Wrocławiem. Do miasta, które w 70 procentach legło w gruzach, przybywali osadnicy, w tym naukowcy ze wszystkich stron kraju. Ze stukilkudziesięciu obiektów uniwersyteckich jedynie dwa nadawały się do użytku. Pionierska grupa naukowców niemal od zera tworzyła uczelnię, a mimo to już w listopadzie 1945 roku zainaugurowano wykłady. Uruchomienie wszechnicy w zaledwie pięć miesięcy po wyzwoleniu było możliwe dzięki determinacji i sile ducha nauczycieli.We wskrzeszanie wrocławskiej nauki aktywnie zaangażowali się profesorowie i studenci z miast kresowych - Lwowa i Wilna, dla których niegdysiejszy Breslau stał się nowym domem. Stopniowo odbudowywano miasto i gmachy uniwersyteckie. Fala strajków studenckich w 1968 roku objęła również Wrocław i tu, jak w całej Polsce, środowisko akademickie poniosło dotkliwe konsekwencje. Znacznie ograniczono swobodę uczelni. Przełom roku 1989 otworzył przed Uniwersytetem Wrocławskim nowe możliwości, nowe wyzwania. Pomimo trudności finansowych, klęs żywiołowych - powodzi `97 roku, placówka stara się utrzymać w czołówce najlepszych polskich uczelni. [TVP]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj