NORWID. ŚWIATŁO I MROK

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1998
• Gatunek:
  Film o sztuce, Film biograficzny
• Barwny, 48 min

Próba przedstawienia tragicznej biografii Cypriana Kamila Norwida, jego niezwykle skomplikowanej osobowości, twórczości wyprzedzającej współczesną mu epokę, głębokiej i przenikliwej refleksji nad światem, człowiekiem, Polską i Polakami. Sylwetkę artysty kreślą fragmenty jego wierszy, listów do przyjaciół i znajomych oraz wypowiedzi Juliusza Gomulickiego, słynnego badacza Norwida, Tomasza Łubieńskiego, pisarza i eseisty, oraz Czesława Miłosza. Obrazu Norwida, jako człowieka i wybitnego twórcy, dopełnia bogata ikonografia - liczne materiały archiwalne, fotografie, rękopisy i rysunki, materiały filmowe zrealizowane w miejscach związanych z życiem poety. Stworzył wiersze zaliczane do najpiękniejszych dzieł polskiej, a nawet europejskiej liryki. Przenikliwe, wizjonerskie, niezrozumiałe dla współczesnych mu odbiorców. Twórczość ta była powodem cierpień i konfliktów ze środowiskiem, a zarazem siłą napędową, pomagała mu przezwyciężać trudności, niepowodzenia i osobiste dramaty, których nie szczędził mu los. W wieku czterech lat osierocony przez matkę, trzynastu przez ojca, jako dziecko świadek walk niepodległościowych i kaźni narodu polskiego bardzo wcześnie poznał ból i cierpienie. Doświadczenia te ukształtowały jego osobowość, a nieszczęście stało się najwierniejszym towarzyszem życia. Jednocześnie nikt tak jak on nie potrafił przekuwać nieszczęść w sztukę. Samotność, nieudane związki z kobietami, brak akceptacji, wątłe zdrowie, pogłębiające się ubóstwo. W wierszu "Moja piosenka" ujął swój los w słowach: "źle, źle zawsze i wszędzie, ta nić czarna się przędzie...". Ciemność i mrok wyznaczały jego klimat duchowy, klimat jego życia. Ciemność, niejasność, dziwność zarzucali mu czytelnicy, krytycy i uznani twórcy ówczesnej literatury polskiej. Czas, tak niełaskawy dla poety za życia, sprzyja jego zrozumieniu przez następne pokolenia. Wiersze Norwida u progu trzeciego tysiąclecia brzmią mocniej i bardziej współcześnie niż wiele utworów Adama Mickiewicza. Mrok dramatycznych wydarzeń życiowych rozświetlała wiara we własny talent i pewność, że jego geniusz zostanie doceniony po śmierci. Jasno i niezwykle trafnie z filozoficznym namysłem opisywał szereg zjawisk społecznych, kulturalnych, psychologicznych, co docenił dopiero XX wiek. Bardzo trudno jest ująć w pełni złożoną biografię i osobowość Cypriana Kamila Norwida - poety, dramatopisarza, prozaika, plastyka, myśliciela, ironisty. Wiele epizodów z jego życia jest powszechnie znanych, ale równie wiele pozostaje zagadką, głównie psychologiczną. Tym sprzecznościom i paradoksom życia Norwida przyglądają się autorzy programu. Był świadom swojej wielkości, dumny, czasem snobistyczny, choć ubogi, a jednocześnie przekonany o nędzy człowieka i pokorny; depresyjny i gorzki do szpiku kości, a jednocześnie ironiczny i dowcipny; wielki konserwatysta i jeszcze większy buntownik, wielki patriota, a jednocześnie nikt inny nie napisał tylu gorzkich słów o Polsce. Widział więcej i bardziej przenikliwie niż współcześni, do tego miał odwagę mówić wprost to, co myślał. Odtrącenie, z jakim się spotkał, było niejako nieuniknione i sam po części prowokował. Pełna przeciwieństw osobowość wymyka się jednoznacznej charakterystyce. Niemniej autorzy programu starają się rzucić trochę światła tam, gdzie współcześni Norwidowi widzieli jedynie mrok.
[www.tvp.com.pl]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj