CHOPIN

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1997
• Gatunek:
  Film o sztuce, Film biograficzny
• Barwny, 58 min

"Polska mu dała ducha rycerskiego i cierpienia jego dziejów, Francja - polot i wdzięk, Niemcy zaś romantyczną głębię" - tak o muzyce Fryderyka Chopina mówił niemiecki poeta Heinrich Heine. "To najprawdziwszy artysta, jakiego zdarzyło mi się spotkać w życiu", wtórował mu oczarowany osobowością i muzyką Chopina francuski malarz Eugţne Delacroix. Miarą jego geniuszu jest jego dzieło, nieodmiennie żywe i wspaniałe.
Urodzony w 1810 r. w Żelazowej Woli z ojca Francuza z Lotaryngii, Mikołaja Chopina, nauczyciela języka francuskiego, i matki Justyny z Krzyżanowskich, przyszły kompozytor jeszcze w tym samym roku przeniósł się z rodzicami do Warszawy. Tu spędził lata dziecięce i młodość, dokładnie połowę życia. Jako siedmiolatek dostał pierwszego nauczyciela muzyki. Został nim Wojciech Żywny. Rok później o jego uczniu pisano: "...młodzieniec osiem lat dopiero skończonych mający, prawdziwy geniusz muzyczny, nie tylko bowiem z łatwością największą i smakiem nadzwyczajnym wygrywa sztuki najtrudniejsze na fortepianie, ale ponadto jest kompozytorem kilku tańców i wariacji, nad którymi znawcy muzyki dziwić się nie przestają". Już wkrótce Fryderyk zaczął uchodzić za najlepszego pianistę w Warszawie. Niezwykle chłonny, pod okiem Żywnego poznawał Bacha i Mozarta. W nim samym budził się już wirtuoz. Namiętnie bywał w operze, improwizował na nowo wynalezionych instrumentach. Jako uczeń Liceum Warszawskiego pełnił funkcję szkolnego organisty.
Każdego lata zanurzał się w aurze polskiej wsi. Poznawał Mazowsze i Kujawy, Pomorze i Wielkopolskę, odwiedził okolice Lublina i Krakowa. Bywał gościem dworów szlacheckich, lecz tym, co go szczególnie fascynowało, był żywioł folkloru. Przy każdej okazji śpiewał i tańczył, często notował to, co usłyszał.
W salonach arystokracji wzbudzał podziw grą w modnym wówczas stylu brillant. Był rzchwytywany, odwiedzał księcia Antoniego Radziwiłła w jego letniej rezydencji. Jego kolejny nauczyciel, Józef Elsner, podsumował naukę Chopina w Szkole Głównej Muzyki w latach 1826-29 notą: "Szczególna zdolność, geniusz muzyczny".
Nadszedł rok 1830. W historii zaczynał się czas "burzy i naporu", dla Chopina nadchodził okres rozstań i pożegnań. Był gotów do zmierzenia się ze światem, ale żal mu było opuszczać ojczyznę. 11 października 1830 r. po raz ostatni wystąpił przed publicznością warszawską. 2 listopada ruszył w podróż. Droga wiodła przez Wrocław, Drezno i Pragę do Wiednia. Kompozytor przybywał tam po raz drugi z nadzieją, że powtórzy sukces sprzed roku, jaki przyniosły mu Wariacje na temat z "Don Juana". Tym razem czekały go jednak w Wiedniu inne przeżycia. Doszła go tam wiadomość o wybuchu powstania. Zgodnie z wolą ojca pozostał w Wiedniu, nie przyłączył się do narodowego zrywu, ale przez całe życie nosił w sobie z tego powodu poczucie winy.
Z Wiednia przez Salzburg przybył do Niemiec, koncertował w Monachium i Stuttgarcie, ale nie Niemcy, lecz Francja miały stać się jego drugą ojczyzną. 11 września 1831 r. przybył do Paryża, gdzie osiadł na stałe, zyskując niebawem europejski rozgłos. Szybko też zdobył grono znakomitych przyjaciół, wszedł do ścisłego grona twórców ruchu romantycznego. W Paryżu znalazł zresztą nie tylko podziw salonów i wspólny język z innymi twórcami epoki romantyzmu. Wpisał się też na trwałe w środowisko popowstaniowej emigracji, należał do zaufanych gości Hotelu Lambert, gdzie stary książę Czartoryski rozbitków wygnanych przez historię z ojczyzny.
U szczytu powodzenia Chopin rozstał się z karierą wirtuoza. Pianista stał się odtąd wyłącznie kompozytorem, którego tylko z rzadka można było usłyszeć publicznie. Przedkładał intymność małych sal nad wielkie aule koncertowe. Odżyły w nim uczucia rodzinne, pojawiło się marzenie o własnym domu. W 1835 r. w Dreźnie spotkał się ze znaną mu od dzieciństwa rodziną Wodzińskich, a rok później zaręczył się potajemnie z Marią Wodzińską. Wkrótce tę miłość miała przesłonić znacznie większa, przed którą na próżno się bronił - miłość do George Sand. Przetrwała 9 lat. Ale wraz z uczuciem wybuchła też z równą siłą jego choroba.
Bogato ilustrowany materiałami ikonograficznymi film Bolesława Pawicy i Jarosława Sypniewskiego oparty jest na korespondencji kompozytora, fragmentach wspomnień jego bliskich, przyjaciół i wielbicieli jego talentu. Autorzy odwiedzili z kamerą najważniejsze miejsca, w których przebywał Chopin: Wiedeń, Pragę, Paryż, Nohant, Majorkę i Szkocję. Dopełnienie komentarza stanowią utwory Chopina w wykonaniu pianistów: Janusza Olejniczaka, Ewy Pobłockiej, Stasia Drzewieckiego i Piotra Żukowskiego, wiolonczelisty Adama Klocka oraz mezzosopranistki Urszuli Kryger i barytona Mariusza Kwietnia. [PAT]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj