EUROPA NOSTRA

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  2000
• 20'

Andrzej Novak-Zempliński po raz pierwszy zjechał z żoną do Tułowic pod Sochaczewem jesienią 1976 roku. Tamtejszy neoklasycystyczny dwór, długo użytkowany przez GS, był już wówczas w ruinie, on jednak dostrzegł w nim dawną urodę i ślady niegdysiejszego życia. Zemplińscy postanowili kupić budynek, czy też raczej to, co z niego zostało. Przepisy PRL stwierdzały, że obiekt zabytkowy może być przekazany w ręce prywatne, jeśli nie zainteresuje się nim żadna instytucja uspołeczniona. Do działania przystąpił więc ówczesny wojewódzki konserwator zabytków, który świetnie wiedział, że żadna instytucja nie zechce takiego kłopotu i tylko prywatni nabywcy są dla tułowickiego dworu szansą ocalenia. Nie mylił się. Po przeróżnych perturbacjach Andrzej Novak- Zempliński ostatecznie został właścicielem zabytku. To był jednak dopiero początek długiej drogi przywracania mu dawnej świetności. Odbudowa i urządzanie dworu trwały wiele lat. Najpierw miejscowi robotnicy i rzemieślnicy musieli nauczyć się dawnych technik. Potem trzeba było zdobywać środki - przedsięwzięcie mogło pochłonąć każdą sumę. Andrzej Novak-Zempliński zarabiał malując obrazy, których głównym tematem uczynił konie - i dziś zajmują one w odbudowanych już Tułowicach jedno z najważniejszych miejsc, obok jedynej w Polsce kolekcji pojazdów dworu polskiego. Jakże zresztą bez koni kontynuować ziemiańskie tradycje, które gospodarz wyniósł z rodzinnych dworków w Glanowie i Tarnawie? Jego wysiłek, pietyzm i smak docenili jurorzy z Europejskiego Stowarzyszenia Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Europa Nostra, skupiającego narodowe Towarzystwa Ochrony Zabytków. W marcu 2000 roku, w pięknej sali Dello Scrutinio weneckiego Pałacu Dożów, Andrzej Novak-Zempliński odebrał medal tego stowarzyszenia, przyznawany instytucjom państwowym, a zwłaszcza osobom prywatnym za szczególnie staranne odnowienie obiektów zabytkowych. Razem z nim podobny medal odebrał książę Edynburga, za odbudowę zniszczonego pożarem pałacu królewskiego w Windsorze. Medal Europa Nostra już po raz trzeci trafił do Polski. Wcześniej otrzymali go gospodarze willi Herbsta w Łodzi i pałacu Zamoyskich w Kozłówce, służącego celom muzealnym. W czerwcu 2000 roku w Tułowicach odbyła się uroczystość wmurowania w ścianę zewnętrzną dworu plakietki Europa Nostra. Przybyło na nią wielu gości zagranicznych, na czele z baronem Danielem Cardonem de Lichtbuerem, wiceprezesem stowarzyszenia Europa Nostra. Uroczystość stała się w filmie okazją do przedstawienia organizacji i jej celów, opowiedzenia o historii dworu w Tułowicach, jego odbudowie i teraźniejszości, a także dostrzeżonych poza naszymi granicami osiągnięciach polskich inwestorów w dziedzinie ochrony zabytków. Po odbudowanym dworze i jego pięknym otoczeniu oprowadza Andrzej Nowak-Zempliński, wspominając jednocześnie swoją tułowicką przygodę. O sensie tego rodzaju przedsięwzięć mówią Krzysztof Kornacki - dyrektor Muzeum w Kozłówce i prof. Stanisław Mossakowski - członek Rady Naukowej Europa Nostra.
[www.tvp.com.pl]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj