IGNACY JAN PADEREWSKI. ZARYS BIOGRAFII
- Film dokumentalny
- Produkcja:Polska
- Rok produkcji:1999
- Gatunek:Film biograficzny
- Barwny,
Trzyczęściowy film biograficzny o Ignacym Paderewskim.
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Reżyseriaw napisach określenie funkcji: Realizacja
- Scenariusz
- Komentarz
- Lektor
- Zdjęcia
- Opracowanie muzyczne
- Dźwięk
- KonsultacjaMałgorzata Perkowska
- Kierownictwo produkcji
- ProdukcjaTelewizja Polska - II Program
- Bohater
DROGA DO SŁAWY (1)
- Część
- 33 min
Urodził się w 1860 roku we wsi Kuryłówka na Podolu, tak daleko od cywilizacji, że do najbliższej, prymitywnej stacyjki kolei żelaznej trzeba było jechać końmi wiele, wiele kilometrów. Ojciec Ignacego Jana Paderewskiego, Jan, pochodził ze zubożałej szlachty. Był administratorem majątku Iwanowskie. Matka, Poliksena, córka polskiego zesłańca, zmarła wkrótce po urodzeniu syna. W 1863 roku, za pomoc udzielaną powstańcom styczniowym ojciec Ignacego trafił na rok do więzienia. Patriotyczna atmosfera rodzinnego domu, którą wtedy oddychał kilkulatek pozostawiony pod opieką ciotki, ukształtowała go na zawsze. Ojciec szybko dostrzegł i docenił talent muzyczny syna. Kiedy okazało się, że chłopiec przerósł miejscowych nauczycieli, posłał Ignacego do Instytutu Muzycznego w Warszawie. Młody Paderewski zdał końcowe egzaminy jako prymus i instytut ofiarował mu stanowisko profesora fortepianu. W wieku 20 lat poślubił absolwentkę tejże szkoły, Antoninę Korsakównę. Krótko jednak cieszył się szczęściem. Rok później żona zmarła, pozostawiając go z maleńkim synem. W warszawskim Instytucie Muzycznym Paderewski wykładał dwa lata. Potem wyjechał do Berlina, gdzie uczył się kompozycji u Fryderyka Kiela - profesora Królewskiej Akademii Muzycznej, a następnie pracował nad instrumentacją u Henryka Urbana. Latem 1883 roku Ignacy Paderewski pojechał odpocząć do Zakopanego. Poznał tam Tytusa Chałubińskiego, który zachęcił go do wsłuchania się w muzykę góralską: dla kompozytora grał Bartuś Obrochta (muzyka ta stała się inspiracją "Albumu tatrzańskiego"). W Tatrach Paderewski poznał też Helenę Modrzejewską. Zauroczona jego osobowością i grą aktorka pomogła mu wyjechać do Wiednia. Tam odbył się jego pierwszy, uwieńczony sukcesem publiczny występ. W marcu 1888 roku wystąpił w Paryżu. Zachwycona jego grą publiczność przez godzinę zmuszała wirtuoza do bisów. Obwołano go królem fortepianu. Camille Saint-Saens napisał o nim: "to geniusz grający również na fortepianie". W 1890 roku Paderewski jedzie do Anglii. W Londynie spotyka go jednak porażka. Na pierwszym koncercie słuchało go nieliczne audytorium, a George Bernard Shaw napisał miażdżącą recenzję. Rok później jednak pisarz nazwał go największym pianistą tamtych czasów. Grał dla królowej Wiktorii, na jej specjalne zaproszenie. Droga do światowej sławy stała przed nim otworem. Podbił całą Europę, potem Amerykę i Australię. Zza oceanu wrócił do Europy. Osiadł najpierw w Paryżu, gdzie przyjaciele - Górscy - opiekowali się jego kalekim synem Alfredem. Sprowadził chłopca do siebie, lecz nadal bywał u Górskich. Pokochał żonę przyjaciela, Helenę. W 1899 roku poślubił ją. Nad jeziorem Genewskim w Szwajcarii kupił piękną posiadłość, która odtąd stała się jego domem. Mając czterdzieści lat był u szczytu sławy, koncertował na całym świecie. Nie zapominał jednak o kraju. Wspierał wiele przedsięwzięć charytatywnych. Współfinansował budowę hotelu Bristol, który stał się wizytówką ówczesnej Warszawy. Przystąpił też do spółki budującej Filharmonię Warszawską i uczestniczył w jej otwarciu. Finansował - na kwotę 370 tys. franków - budowę w Krakowie pomnika upamiętniającego zwycięstwo pod Grunwaldem, a 10 lipca 1910 roku uczestniczył w trzydniowych uroczystościach jego odsłonięcia. Był to pierwszy krok kompozytora w kierunku polityki. Na tym wydarzeniu Andrzej Chiczewski kończy pierwszą część biograficznego filmu dokumentalnego o Ignacym Janie Paderewskim. W tym interesującym dokumencie, dającym wyczerpującą i wszechstronną wiedzę o wielkim kompozytorze i mężu stanu, autor wykorzystuje wiele ciekawych dokumentów, bardzo bogatą ikonografię, fragmenty archiwalnych filmów i - co cenne - nagrań. [PAT]
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Współpraca dokumentacyjna
- Montaż
- KonsultacjaAndrzej Piber
O NIEPODLEGŁĄ (2)
- Część
- 25 min
Druga część interesującego filmu dokumentalnego o Ignacym Janie Paderewskim opowiada o jedenastu latach jego życia - od 1910 do 1921 roku - będących okresem jego największej aktywności na scenie politycznej. W drugą dekadę XX wieku Ignacy Jan Paderewski wkroczył w pełni sił twórczych. Był nadal pierwszą gwiazdą światowych sal koncertowych. Jako artysta osiągnął wszystko. Uroczystości grunwaldzkie rozbudziły jego ambicje polityczne. W 1910 roku we Lwowie, podczas uroczystości obchodów stulecia urodzin Fryderyka Chopina, wygłosił płomienne przemówienie patriotyczne, które potem krążyło w odpisach. Odtąd koncertując na całym świecie - w Brazylii, Argentynie, Afryce Południowej. Stanach Zjednoczonych i Kanadzie - nie tracił z oczu Polski i kwestii jej niepodległości. Wybuch wojny zastał go w Szwajcarii. Czując, że pojawia się szansa wywalczenia dla Polski niepodległości, wraz z Henrykiem Sienkiewiczem tworzy Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, którego celem są działania charytatywne i przypominanie światu o losie Polaków. Dla głodujących rodaków szukał pomocy we Francji i Wielkiej Brytanii. Pojechał znów do Stanów Zjednoczonych. Od 1915 do 1918 roku przemawiał, koncertował, apelował. Zebrał miliony dolarów. Zawiódł się jednak na Polonii, która wcześniej obrała go za swego przywódcę. Wstydem przepełniło go to, że z czterech milionów Polaków w Ameryce w ciągu czterech lat na pomoc rodakom każdy przekazał jedynie niecałe 13 centów. Zabiegał o utworzenie polskiego wojska w Stanach Zjednoczonych. Nie uzyskał na to zgody. Zwrócił się więc do Francji. W efekcie polscy żołnierze zaczęli organizować się pod wodzą gen. Hallera. Ich szeregi zasilali Polacy z USA. W październiku 1918 roku Paderewski koncertował w Białym Domu, orędował wtedy u prezydenta Wilsona w sprawie niepodległości Polski. Na wieść o zawieszeniu broni 11 listopada ruszył do Polski. Dopłynął do Gdańska. Potem udał się do Poznania, gdzie jego przyjazd stał się iskrą zapalającą powstanie w Wielkopolsce. Przybył do Warszawy. Na propozycję Józefa Piłsudskiego został premierem Rady Ministrów. Kraj był zniszczony, zabiedzony, bez ustalonych granic, pełen wewnętrznych napięć. Brakowało wszystkiego. Paderewski był pełen najlepszej woli, nie miał jednak doświadczenia w rządzeniu, a przede wszystkim nie był graczem politycznym. Poświęcił krajowi karierę artystyczną i ogromną część majątku. Nie potrafił się odnaleźć w jego pogmatwanych realiach. 12 listopada 1919 roku wygłosił w Sejmie ostatnie przemówienie. Po 11 miesiącach pełnienia funkcji premiera - ustąpił: zawiedziony, przybity i rozgoryczony. Opuścił Polskę na zawsze. Przez rok reprezentował jeszcze kraj w Lidze Narodów. Potem stał się osobą prywatną. [PAT]
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
EMIGRANT (3)
- Część
- 25 min
Ostatnia część tryptyku o Ignacym Janie Paderewskim obejmuje lata od 1921, kiedy to artysta na stałe opuszcza Polskę, do jego śmierci w 1941 roku. Nie został, jak pragnął, mężem opatrznościowym Polski. Wrócił do Szwajcarii. Wycofał się z Ligi Narodów. Wkrótce pojechał wraz z żoną do Stanów Zjednoczonych. W Paso Robles, w Kalifornii, kupił dwie posiadłości. Bliskość Hollywood obudziła w nim dawne zainteresowanie kinem. Nawiązał liczne kontakty z ludźmi filmu. Wydawało się, że po dotkliwej porażce w ojczyźnie odzyskał spokój. Posiadłości jednak nie przynosiły spodziewanych dochodów. I oto człowiek, który wydał majątek na pomoc charytatywną dla Polski, z którego biznesmeni i wydawcy płyt czerpali krociowe zyski, znalazł się w kłopotach finansowych. By zdobyć środki do życia, musiał wrócić do muzyki. Bał się tego, okazało się jednak, że nie stracił nic ze swej wielkości. Witano go powstając z miejsc. Koncertował w Ameryce, Europie, Australii. I znów nie tylko dla siebie: grał na wszelkie możliwe cele charytatywne. W 1936 roku 76-letni artysta zgodził się zagrać w filmie. Wystąpił w "Sonacie księżycowej" Lothara Mendosa grając samego siebie. Kiedy wybucha II wojna światowa, Paderewski znów zaczął działać. Apelował o solidarność z Polską. Został przewodniczącym Rady Narodowej, namiastki polskiego parlamentu na uchodźstwie. W 1940 roku wygłasił płomienne przemówienie do Polaków. Starał się pomóc internowanym żołnierzom. W Szwajcarii poczuł się zagrożony izolacją. Znów wyjechał do Stanów Zjednoczonych. W czerwcu 1941 roku, mimo przestróg lekarzy, pojechał na spotkanie z polskimi weteranami. Był upał. Sięgnął po wodę z lodem. 29 czerwca zmarł na zapalenie płuc. Z maleńkiej wsi na polskich kresach doszedł na szczyty artyzmu i władzy, wkroczył na najważniejsze salony świata i dwory panujących. Nazywano go największym pianistą swoich czasów. Geniuszem. Ale też człowiekiem z jakiejś innej, fantastycznej rzeczywistości, błędnym rycerzem pragnącym zawsze czynić dobro. [PAT]
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Montaż
