TAMTEGO 1989 ROKU
- Cykl dokumentalny
- Produkcja:Polska
- Rok produkcji:1999
Filmowy tryptyk dokumentalny o kulisach obrad Okrągłego Stołu.
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Reżyseria
- Scenariusz
- Lektor
- Zdjęcia
- Asystent operatora kamery
- Oświetlenie
- Opracowanie muzyczne
- Dźwięk
- Montaż
- On-linew napisach określenie funkcji: Montaż on-line
- Konsultacjahistoryczna
- Kierownictwo produkcji
- Współpraca realizatorskaKatarzyna Kazimierczuk
- Producent
- Produkcjadla Programu 2 TVP
DIALOG (1)
- Część
- 28 min
Wprowadzenie stanu wojennego, delegalizacja "Solidarności", rozbicie niezależnych związków zawodowych, sparaliżowanie działań opozycji politycznej - wszystko to odbierało nadzieje na upragnione zmiany. Nieoczekiwanie przywróciło je w 1985 roku dojście do władzy Michaiła Gorbaczowa. Jego polityka głasności i pieriestrojka, wznowienie dialogu ze Stanami Zjednoczonymi, wycofanie wojsk radzieckich z Afganistanu stwarzało na arenie międzynarodowej zupełnie nową sytuację, w której polska opozycja dostrzegła szanse dla siebie. W kwietniu 1988 roku doszło do fali strajków. Robotnicy Nowej Huty, Stalowej Woli i Stoczni Gdańskiej wystąpili z żądaniami podwyżek płac i reaktywowania wolnych związków zawodowych. W czerwcu gen. Wojciech Jaruzelski po raz pierwszy wspomniał o możliwości podjęcia z opozycją rozmów przy okrągłym stole. W lipcu do Warszawy przyjechał Michaił Gorbaczow. W sierpniu podniosła się druga fala strajków, która objęła Śląsk i Wybrzeże. Wtedy to Andrzej Stelmachowski po raz pierwszy zadzwonił do Stanisława Czyrka, by obie strony rozważyły wspomnianą przez Jaruzelskiego możliwość rozmów. Nawiązaną wówczas wątłą nić porozumienia starał się podtrzymać Kościół. We wrześniu rząd Mieczysłwa Rakowskiego rozpoczął liberalizację gospodarki. W listopadzie doszło do telewizyjnej rozmowy Lecha Wałęsy z Alfredem Miodowiczem. Nadzieje na zmiany ożyły, ale ogromna część społeczeństwa śledziła te wydarzenia obojętnie. Filmowy tryptyk dokumentalny o kulisach obrad Okrągłego Stołu w części pierwszej przypomina te właśnie wydarzenia, które - choć początkowo nic tego nie zapowiadało - ostatecznie zawiodły garstkę opozycjonistów do Magdalenki. Kilka miesięcy 1988 roku wspominają w filmie: Henryk Wujec, Jerzy Urban, Czesław Kiszczak, Krzysztof Kozłowski, Jacek Kuroń, Stanisław Ciosek, Mieczysław Rakowski, Andrzej Stelmachowski, Stefan Starczewski, Andrzej Wielowieyski, Lech Wałęsa, bp Tadeusz Gocłowski i Leszek Moczulski.
OKRĄGŁY STÓŁ I WYBORY (2)
- Część
- 26 '
Część druga filmu o pamiętnych wydarzeniach 1989 roku, które w konsekwencji doprowadziły do odzyskania przez Polskę suwerenności i zmiany systemu politycznego. Po fali strajków i rozmowach w Magdalence, podjętych jeszcze w 1988 roku, kolejnym etapem był rozpoczęty 6 lutego w Pałacu Namiestnikowskim, trwający 9 tygodni negocjacyjny maraton. Do historii przeszedł on pod nazwą Obrad Okrągłego Stołu, choć przy specjalnie w tym celu zbudowanym meblu uczestnicy rozmów spotkali się tylko dwukrotnie: podczas ich rozpoczęcia i zakończenia. Społeczeństwo wspierało opozycję w niewielkim stopniu. Większość ludzi czekała, obserwując wydarzenia z dużym sceptycyzmem i ostrożnością. Część środowisk opozycyjnych była przeciwna jakimkolwiek rozmowom z władzą. Anarchiści zaś początek obrad powitali demonstrując przeciwko jednym i drugim. Negocjacje toczyły się przy dziesiątkach stołów i podstolików w ramach trzech głównych zespołów: politycznego, związkowego i ekonomicznego. O porozumienie było bardzo trudno. Sporne kwestie o szczególnym znaczeniu rozstrzygano w końcu poza oficjanymi obradami, w ośrodku MSW w Magdalence. Właśnie tam dyskutowano o wyborach oraz reaktywowaniu senatu i urzędu prezydenta i tam Aleksander Kwaśniewski rzucił propozycję wolnych wyborów do izby wyższej. Ostatecznie w tej bardzo trudnej sprawie osiągnięto porozumienie i termin głosowania ustalono na czerwiec. Reprezentanci opozycji byli przerażeni. Brakowało wszystkiego: kandydatów do sejmu i senatu, doświadczenia, zaplecza organizacyjnego, a nade wszystko czasu, by przeprowadzić sensowną i skuteczną kampanię wyborczą. Reprezentanci władzy liczyli, że wszystkie te czynniki staną się przyczyną wyborczej klęski opozycji i pomogą im zachować status quo. Sondaże nastrojów społecznych utwierdzały ich w przekonaniu, iż to oni odniosą sukces: w kraju i za granicą, gdzie w placówkach dyplomatycznych i na wielu budowach pracowali ludzie - jak się wydawało - szczerze oddani partii. Obrady Okrągłego Stołu i wydarzenia związane z kampanią wyborczą wspominają: Krzysztof Kozłowski, Henryk Wujec, Czesław Kiszczak, Ludwika Wujec, Jacek Ambroziak, Stefan Starczewski, Andrzej Wielowieyski, Lech Wałęsa, Janusz Reykowski, Andrzej Stelmachowski, Andrzej Roman, Krystyna Mokrosińska, Jerzy Urban, Andrzej Celiński i Stanisław Ciosek.
NOWY UKŁAD (3)
- Część
- 26'
Kiedy w czerwcu 1989 roku w Polsce odbywały się pamiętne wybory, w Pekinie doszło do masakry na placu Niebiańskiego Spokoju, Związek Radziecki wycofywał ostatnie wojska z Afganistanu, a obywatele NRD zaczęli masowo uciekać z kraju. Wynik pierwszych od dziesięcioleci częściowo wolnych wyborów w Polsce był zaskoczeniem dla władzy, nie zapowiadały go bowiem badania nastrojów społecznych. Był też zaskoczeniem dla opozycji. Powstała sytuacja trudna dla obu stron. Wysocy funkcjonariusze PZPR czuli, że może nie uda się zrealizować misternego planu opracowanego po obradach Okrągłego Stołu i nie da się utrzymać władzy przez 4 lata, do następnych wyborów. Z kolei opozycja wahała się przed przejęciem władzy, zdając sobie sprawę z wiążącego się z tym ogromnego ryzyka. Trzecia i zarazem ostatnia część filmu przypomina te zdarzenia, a zwłaszcza działania, które umożliwiły wybór prezydenta PRL, doprowadziły do zawiązania koalicji strony solidarnościowej z ZSL i SD i w konsekwencji utworzenia w połowie września rządu Tadeusza Mazowieckiego. Oznaczało to, że Polska jako pierwsza w całym obozie socjalistycznym oswobodziła się z rządów monopartii i zmierzała ku niepodległości. Wkrótce w Sejmie zawisło nowe godło państwa - orzeł w koronie. Tadeusz Mazowiecki złożył wizytę w Watykanie. W listopadzie runął mur berliński. Ruszyła lawina wydarzeń, nazywana dziś Jesienią Narodów. Pod koniec roku Lech Wałęsa wystąpił w Kongresie amerykańskim. Upadał porządek jałtański. O atmosferze tych kilku niezwykłych miesięcy, obawach i determinacji, ogromie pracy i przekraczaniu kolejnych granic, uznawanych dotąd za absolutnie nienaruszalne, opowiadają: Jacek Kuroń, Czesław Kiszczak, Lech Wałęsa, Andrzej Celiński, Zbigniew Bujak, Stanisław Ciosek, Andrzej Wielowieyski, Janusz Reykowski, Henryk Wujec, Jarosław Kaczyński, Jacek Amroziak, Tadeusz Mazowiecki, Roman Malinowski, Jerzy Urban, Leszek Moczulski, Piotr Nowina-Konopka, Krzysztof Kozłowski i Andrzej Stelmachowski.
