"SIŁACZKA". FAUSTYNA MORZYCKA

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1998
• Gatunek:
  Film biograficzny
• Barwny, 29 min

Julian Morzycki, ziemianin z okolic Żytomierza, za próbę udziału w powstaniu styczniowym został skazany na 20 lat katorgi. Na syberyjskie zesłanie ruszyła wraz z nim żona Maria i kilkoro dzieci. W 1864 roku w Tambowie przyszła na świat ich najmłodsza córka. Dano jej na imię Faustyna, a jej ojcem chrzestnym został Fortunat Nowicki, również polski katorżnik, który potem miał stać się opiekunem dziewczyny, zastępując jej ojca. Po kilku latach Maria Morzycka zdecydowała się wrócić wraz z dziećmi do kraju, podjąć zabiegi o skrócenie wyroku męża. Faustyna została oddana do najlepszej w Warszawie pensji Henryki Czarnockiej. Ukończyła ją z doskonałym wynikiem i zdała tzw. patent nauczycielski, dający prawo prywatnego nauczania. Wkrótce znalazła się pod przemożnym wpływem Konrada Pruszyńskiego - autora wyśmienitego elementarza, swego szwagra Mieczysława Brzezińskiego - pedagoga i publicysty, gorącego rzecznika pracy wśród ludu oraz swojej siostry, a jego żony, Róży Brzezińskiej. Przejęte od nich idee szerzenia oświaty wśród ludu i robotników zdecydowały o losie Faustyny. Zaangażowała się w tajne nauczanie, zwłaszcza wiejskich dzieci. W Nałęczowie, który tymczasem Fortunat Nowicki wraz z dwoma innymi Sybirakami wskrzesił jako uzdrowisko, usłyszał o niej Stefan Żeromski. Jej postać stała się pierwowzorem "Siłaczki". Tylko jednak pierwowzorem, życie rzeczywistej nauczycielki potoczyło się bowiem inaczej niż bohaterki noweli. Od ukazania się "Siłaczki" los rzucał ja w różne miejsca. Działała w Paulinowie, mająteczku, który kupił ojciec po powrocie z zesłania, w Nałęczowie - gdzie jakiś czas współpracowała z Żeromskim, Warszawie i Skierniewicach. Uczyła dzieci i młodzież robotniczą, pisała i wydawała książki popularnonaukowe dla młodych czytelników. Na jakiś czas wyjechała do Włoch i Szwajcarii, gdzie leczyła się z gruźlicy. Po powrocie znów podjęła trud tajnego nauczania - na Żmudzi, w Mińsku, potem Krakowie i Lublinie. Za pomoc zbiegłemu z więzienia sama w Lublinie trafiała za kraty, Po wyjściu na wolność uczestniczyła 9 października 1909 roku w zamachu na generała Uthofa. Rzuciła drugą bombę. Generał ocalał, zginęli jednak przypadkowi ludzie. Faustyna Morzycka uciekła na Ukrainę. Wróciła do pracy oświatowej, nie mogła już jednak zaznać spokoju: czuła się odpowiedzialna za ofiary zamachu. 26 maja 1910 roku siegnęła po cyjanek. Film - wykorzystujący unikatowe, nie publikowane dotąd materiały - w interesujący sposób przedstawia dziś już właściwie zupełnie zapomnianą postać Faustyny Morzyckiej, podkreślając jej postawę, która zresztą także powoli odchodzi w zapomnienie. [TVP]

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj