BYĆ ŁEMKIEM

• Film dokumentalny
• Produkcja:
  Polska
• Rok produkcji:
  1998
• Barwny, 23 min

Ojciec ciężko pracował w kamieniołomie, by zbudować dom - po łemkowsku: chyżę. Rósł przy nim jawor, grusza, jabłoń, a za nim był duży sad. W Wigilię, zgodnie ze starym zwyczajem, ojciec zbliżał świecę do belki w powale: kiedy jej płomień kierował się ku oknu, znaczyło to pomyślny rok, kiedy zaś skłaniał się ku drzwiom, zapowiadał czyjąś rychłą śmierć. W tamtą Wigilię ogieniek wskazał drzwi. Wkrótce zmarła matka. A wioskowy wariat zaczął biegać po lesie wieszcząc koniec Wierchomli, która - jego zadaniem - miała przestać istnieć. Nie mylił się. Po tamtej pamiętnej Wigilii, w styczniu 1947 roku przyjechali żołnierze i przymusowo wysiedlili Łemków z ich ponad 175 wsi rozrzuconych w Karpatach. W dwa tygodnie później rozebrano tę tak ciężko wypracowaną chyżę, z której Michał Źrołka wyniósł najpiękniejsze wspomnienia dzieciństwa: ciepło, tradycje, obyczaje, pamięć babcinych metod leczniczych, zaskakujących i nadzwyczaj skutecznych. Z czasem w miejscach, gdzie stały łemkowskie chaty, pozostały tylko jakieś kamienie, a ziemia, która ich żywiła, zmieniła się w ugory porosłe chwastami i samosiejkami. Po latach Michał Źrołka wraca do swojej małej ojczyzny, tropiąc przeszłość i przywołując wspomnienia. Usiłuje odnaleźć rodzinną chatę, zabraną z Wierchomli i ponoć złożoną na nowo w innym miejscu. Odwiedza też popadający w ruinę drugi z kolei dom, w którym mieszkał wraz z ojcem i bratem po wysiedleniu. Wędrując opowiada o losie własnym i współbraci cytując fragmenty swojego pamiętnika zatytułowanego "Ja, Łemko".

Ekipa

pełna | skrócona | schowaj