JAPONIA
- Serial dokumentalny
- Produkcja:Polska, Japonia
- Rok produkcji:1997
- Barwny,
Tsuneo Okazaki, Japończyk od blisko 30 lat mieszkający w Polsce, zaprasza w niezwykłą podróż po swojej ojczyźnie. W sześcioodcinkowym cyklu dokumentalnym opowie o różnych aspektach życia we współczesnej Japonii, takich jak: tradycja, życie rodzinne, edukacja, przemysł, rolnictwo i ekologia.
Ekipa
pełna
|
skrócona
|
schowaj
- Reżyseriaw napisach określenie funkcji: Realizacja
- Scenariuszw napisach określenie funkcji: Realizacja
- Zdjęcia
- Muzyka
- Dźwięk
- Montaż
- Montaż elektroniczny
- Współpraca montażowaw napisach określenie funkcji: Asystent montażysty
- Kierownictwo produkcji
- Producent
- Produkcjadla The Sasakawa Peace Foundation
TRADYCJA (1)
- Odcinek serialu
- 29 min
Ulica w Tokio, mieście ruchliwym, zatłoczonym, kipiącym energią, niewiele różni się od ulic europejskich czy amerykańskich metropolii. Wypełnia ją wielobarwny tłum, ubrany zgodnie z najnowszą zachodnią modą. Młodzi ludzie do złudzenia przypominają swoich równieśników z Europy czy Stanów Zjednoczonych. Jedni są eleganccy, inni preferują styl swobodny, nie brak też osób o ekstrawaganckich strojach i fryzurach, kolorowych włosach. Na tokijskiej ulicy trudno jest spotkać kobietę w kimonie. Wyjątek stanowią dni świąteczne - wtedy wiele kobiet na co dzień noszących się po europejsku przywdziewa ten tradycyjny strój. Pomimo fascynacji Zachodem lub może raczej - większemu niż kiedykolwiek otwarciu na zachodnią kulturę - Japończycy nadal są dumni ze swojej historii i tradycji, zdają sobie sprawę z jej bogactwa i oryginalności. Japońskie dzieci po lekcjach mogą uczestniczyć w rozmaitych zajęciach dodatkowych. Uczą się ceremoniału parzenia herbaty, który ostatecznie wykształcił się w XVI wieku i nadal jest nieodłącznym elementem wielu spotkań w rodzinnym i przyjacielskim gronie. Uczęszczają do szkoły kendo - sztuki walki na bambusowe miecze, nawiązującej do samurajskiej tradycji, będącej treningiem tak ciała, jak i ducha. W świątyni poznają zasady religii buddyjskiej i jej rytuały, by później móc uczestniczyc w obchodach rozmaitych świąt. Buddyjskim świętom towarzyszą radosne procesje, w których uczestniczą tłumy. Ubrani w świąteczne stroje ludzie tańczą, śpiewają i odprawiają rytuały - również na ulicach Tokio. To jeszcze jeden dowód na to, że nowoczesność i tradycja mogą ze sobą współistnieć.
RODZINA W SPOŁECZEŃSTWIE (2)
- Odcinek serialu
- 29 min
Opowieść o życiu przeciętnej japońskiej rodziny oraz o problemach natury społecznej, które są obecnie szeroko dyskutowane w tym kraju. Pan Tsuneo Okazaki, Japończyk od ponad 20 lat mieszkający w Polsce, występuje w roli narratora i przewodnika. Wraz z nim autorzy filmu odwiedzili japońską rodzinę żyjącą na przedmieściach Tokio. To tradycyjna, wielopokoleniowa rodzina - w małym domku mieszka małżeństwo z dwójką dzieci oraz rodzice męża. Pan domu pracuje jako detektyw. Wychodzi z domu wcześnie rano, wraca późnym wieczorem. Ma niewiele czasu dla swoich dzieci. Jego żona zajmuje się prowadzeniem domu i wychowywaniem dzieci. Widać, że te zajęcia sprawiają jej wielką przyjemność. Zanim została matką, pracowała w biurze maklerskim. Gdy urodziła pierwsze dziecko, rzuciła pracę. Wróci do niej dopiero wtedy, gdy jej dzieci osiągną pełnoletność. Tak postępuje większość japońskich matek. Jednak w ostatnich latach coraz więcej kobiet nie chce rezygnować z zawodowej kariery i albo stara się połączyć rolę matki, żony i pracownicy, albo odkłada założenie rodziny na dalszą przyszłość. To pierwsze rozwiązanie jest bardzo trudne - praca zawodowa pochłania mnóstwo czasu i energii. Japończyk pracuje średnio 500 godzin rocznie dłużej niż np. Francuz. Ma do 20 dni urlopu rocznie, ale rzadko kiedy wykorzystuje go w całości. Odczuwa potrzebę i konieczność współzawodnictwa w pracy i samodoskonalenia się. Po pracy stara się zrelaksować, rozładować napiecie. Ulubioną japońską rozrywką jest spotykanie się w restauracjach i barach. Kolacja w towarzystwie znajonmych, kolegów z pracy lub rodziny sprawia Japończykowi wielką przyjemność. Równie popularne jest karaoke oraz tzw. paczinko - gra znana tylko w Japonii. Mimo stresu i szalonego tempa życia Japończycy należą do najbardziej długowiecznych nacji na świecie. Kobiety żyją średnio 82,5 roku, mężczyźni 76 lat. W ostatnim czasie ludzie w podeszłym wieku stanowią coraz większy procent społeczeństwa. To jeden z poważniejszych problemów Japonii. Inny to sytuacja niepełnosprawnych. Choć mają zagwarantowane wysokie renty i bezpłatną rehabilitację, nie widać ich na ulicach miast. Bariery architektoniczne są dla nich nie do pokonania - samodzielne dostanie się np. do tokijskiego metra na wózku inwalidzkim jest niemożliwe. Stosunek ludzi zdrowych do niepełnosprawnych jest raczej chłodny i dotychczas niewiele robiło się, aby to zmienić. Jednak w ostatnich latach niepełnosprawni zorganizowali się i zaczęli walczyć o swoje prawa i miejsce w społeczentwie. Podobnie jak bezdomni, których liczba, zwłaszcza w dużych miastach, rośnie w zastraszającym tempie.
PRZEMYSŁ (3)
- Odcinek serialu
- 27 '
Pan Makatoto Kikuchi z Tokai University opowiada o początkach i rozwoju japońskiego przemysłu, o stosunku Japończyków do pracy, obowiązków zawodowych, macierzystej firmy, przełożonych i podwładnych. Japońskie firmy najchętniej zatrudniają absolwentów szkół średnich lub wyższych. Młody pracownik przechodzi szkolenie i zaczyna pracę na niskim stanowisku, po czym mozolnie pnie się po szczeblach kariery zawodowej. Każdy Japończyk czuje się współodpowiedzialny za swoją firmę. Jest stale informowany o jej kondycji finansowej i pozycji na rynku. Jeśli sytuacja jest zła, pracownicy rezygnują z podwyżek lub nawet godzą się na obniżenie pensji. Japończycy niechętnie zmieniają pracę, bo w nowej firmie musieliby zaczynać od początku. Lubią ze sobą współzawodniczyć, mają zwyczaj długo pracować; zostają po godzinach, by doskonalić swoje umiejętności i poprawiać sytuację finansową firmy. W zamian mają gwarancję, że spokojnie doczekają emerytury. W Japonii w zasadzie nie zamyka się fabryk i nie zwalnia pracowników, tylko w zależności od koniunktury zmienia się profil produkcji.
EDUKACJA (4)
- Odcinek serialu
- 28'
Pan Makoto Kimuchi z Tokai University opowiada o systemie oświaty w Japonii. Po drugiej wojnie światowej uległ on zasadniczym zmianom i został ukształtowany na wzór amerykański: sześcioletnIa szkoła podstawowa, trzyletnia szkoła średnia (nasze przyszłe gimnazjum), trzyletnie liceum i czteroletnie studia uniwersyteckie. Ponieważ wedle filozofii konfucjańskiej głównymi wyznacznikami wartości człowieka są nauka i pracowitość, już od przedszkola zaczyna się wyścig o zajęcie najwyższej lokaty. Na każdym etapie edukacji uczniowie rywalizują ze sobą o jak najlepsze oceny i miano najzdolniejszego, najpilniejszego i rokującego największe nadzieje. Mają bardzo silną motywację - dobre wyniki w nauce i ukończenie prestiżowej uczelni gwarantują dobrze płatną pracę. Nie wszyscy wytrzymują tak ogromny stres - współczynnik samobójstw dzieci i młodzieży jest w Japonii zatrważająco wysoki. Za największą wadę szkolnictwa w tym kraju uważa się właśnie zbyt duże przeciążenie uczniów - przeładowane programy i nieustannie podsycany duch rywalizacji niekorzystnie wpływają na psychikę dzieci, zbyt wcześnie wprowadzając je w bezwzględny świat dorosłych. Z drugiej jednak strony, japońska szkoła dobrze przygotowuje do tego, co czeka je w przyszłości. Autor filmu odwiedził kilka typowych placówek edukacyjnych - czynny do godziny 22.00 żłobek, przedszkole, w którym prowadzi się m.in. zajęcia umuzykalniające, szkołę podstawową, średnią i liceum oraz uniwersytet. Poziom szkolnictwa podstawowego jest ujednolicony w całym kraju, co ma zapewnić dzieciom równy start. Choć klasy liczą ponad 40 uczniów, nauczyciel doskonale nad nimi panuje, dzięki autorytetowi i szacunkowi, jakim cieszy się w japońskim społeczeństwie. Dyrektor jednego z liceów wymienia wartości, jakie chciałby wpoić swoim uczniom na całe życie: nadzieja, dobre serce, uprzejmość wobec innych, doskonałość w pracy i hart ducha. Bez tego ostatniego ciężko jest podołać wymaganiom stawianym dorosłym Japończykom.
EKOLOGIA (6)
- Odcinek serialu
- 29 '
Do pierwszego poważnego zanieczyszczenia środowiska naturalnego w Japonii doszło w 1878 roku, kiedy to kopalnie miedzi spowodowały zatrucie wód gruntowych. Wraz z rozwojem przemysłu sytuacja stale ulegała pogorszeniu. W latach siedemdziesiątych dwudziestego wieku ogłoszono stan ekologicznej katastrofy. Japonia była wówczas jednym z najbardziej zatrutych państw na świecie. Kwaśne deszcze i smog stały się codziennością jej mieszkańców. W obliczu klęski rząd podjął zdecydowane działania zmierzające do poprawy sytuacji. Wprowadzono bardzo surowe normy ograniczające emisję szkodliwych substancji do atmosfery, wód gruntowych oraz rzek i innych zbiorników wodnych. W 1973 roku zaczęła obowiązywać unikatowa w skali światowej ustawa chroniąca ludzi, którzy ucierpieli na skutek skażenia środowiska. Wypłaca im się odszkodowania ze specjalnego funduszu, który tworzą składki płacone zarówno przez największych trucicieli środowiska, czyli zakłady przemysłowe, jak i posiadaczy samochodów. Jednym ze schorzeń, które figuruje w rejestrze, jest tzw. minamata, czyli zatrucie rtęcią po spożyciu ryb z zatoki Minamata. Ponieważ Japończycy są największymi na świecie amatorami ryb i owoców morza, są one jednym z podstawowych składników ich jadłospisu, po odszkodowania zgłosiło się bardzo wiele osób. Powszechnym zjawiskiem w Japonii jest segregowanie i recykling śmieci. To, czego nie da się ponownie wykorzystać, składuje się na wielkich wysypiskach. Nieczynne już wysypiska zamienia się na tereny zielone - np. pola golfowe. A gra w golfa staje się w Japonii coraz bardziej popularna.
